xoves, abril 18, 2013

“Hai un público que aplaude a aparición de títulos de referencia da banda deseñada en galego”















O mercado español de banda deseñada vive tempos convulsos. Fálase de caída das tiraxes, da ineficacia do modelo de distribución, as editoras saldan os seus fondos para obter liquidez, moitas librarías especializadas pecharon... É rendible editar BD en galego?

Analizando os catro primeiros títulos editados, vemos que custa moito rendibilizalos, aínda que depende do título. Cremos que estas dificultades non son exclusivas da BD, senón que afectan a todo o mundo da edición, que sempre sufriu dun baixo índice de lectura, agudizado coa situación de crise. En calquera caso, editamos conforme a unha idea, a un modelo de edición e de país que desexamos promover.

Co gallo da publicación por parte de Rinoceronte Editora de Gorazde, zona segura e Palestina, dúas das obras máis recoñecidas de Joe Sacco, entrevistei para Praza Pública a Anxa Correa, responsable da área de banda deseñada da editorial canguesa. Nela, ademais de comentar estas novidades editoriais, fai balance da colección de Novela Gráfica cando van cumprirse dous anos dende a aparición dos primeiros títulos. A entrevista completa, aquí.

sábado, abril 13, 2013

Goliat




















Tom Gauld ofrece en Goliat (Sins entido e Apa-Apa, 2012) unha nova perspectiva sobre o relato bíblico de David e Goliat. Un recurso tan simple coma a inversión do punto de vista permítelle verter unha ollada renovada sobre un mito avellentado, practicamente esgotado na súa versión canónica. Adoptando a perspectiva do xigante, Gauld concédelle voz a aquel a quen sempre se lle negou, lembrándonos que de toda historia poden darse varias versións. O tradicional protagonista do mito, o futuro rei David, queda relegado a un segundo plano e a frialdade con que se nos presenta o seu proceder resulta unha esmagadora impugnación da súa figura. Escrito coma unha fábula inocente, o relato encerra un sutil discurso de indiscutible forza desmitificadora.

Imposible referirse a esta obra sen mencionar a súa extrema simplicidade. Simplicidade moi evidente no gráfico, dada a austeridade do debuxo: plano, de formas sinxelas e perspectivas elementais, sobrio nos fondos e coloreado a dous tons. Tamén no literario, dada a cobiza con que se administra a palabra. E finalmente, simple tamén no narrativo, cun argumento lineal e minimalista, de ritmo pausado e exento de efectismos. A frugalidade dos recursos gráficos empregados por Gauld érguese ademais coma unha provocación (probablemente non deliberada) para todos aqueles que non son quen de sobrepoñerse á súa brutal sinxeleza e apreciar as súas outras moitas virtudes. 

xoves, abril 11, 2013

Viñetas negras

Os días do cometa

Manolo López Poy e Miguel Fernández déronse a coñecer con Mamed Casanova, o fillo da furia (Demo, 2010), álbum que recreaba as vivencias do bandido Toribio, figura lendaria do bandoleirismo galego, e que gozou dun notable éxito, esgotando a primeira edición e contando xa con versión en castelán. Os mesmos autores regresan agora con Os días do cometa (Demo, 2013), un relato policial ambientado na Galicia dos anos 80. O cambio de escenario (da Galicia de principios do século XX á da segunda lexislatura autonómica), e tamén e sobre todo de xénero narrativo (dunha narración histórica e de matriz documental a un relato de ficción pura e xénero negro), evidenciarían unha vontade por parte dos autores de tomar distancia respecto ao traballo previo e abrir un novo camiño para a súa obra conxunta. Sen embargo, hai tamén unha serie de claves autorais que se repiten nos dous títulos e que permiten establecer unha continuidade entre ambos.

A imaxe, nas primeiras páxinas, do cometa Halley no ceo de Galicia preséntase coma un sinal que agoira os sucesos tráxicos que van acontecer, mais tamén permite que contextualicemos exactamente o tempo no que transcorre o relato, o ano 1986. Non é esta unha cuestión sobre a cal os autores desexen manter a menor ambigüidade, deslizando sucesivas pistas que confirman a data: as primeiras tractoradas e manifestacións contra a cota láctea, o inminente referendo da OTAN, o segundo mandato de Fernández Albor á fronte da Xunta... López Poy e Fernández remítense a un tempo no que aínda non tiveran lugar as grandes operacións antidroga en Galicia e as mafias de narcotraficantes operaban a pleno rendemento para explorar a relación que manteñen os cinco personaxes protagonistas, catro amigos de infancia e unha muller que coñeceron na mocidade. Os conflitos de lealdades e as xenreiras soterradas mestúranse coa implicación de todos eles, de forma directa ou indirecta, en actividades de narcotráfico, o que propiciará o rexurdir de vellas querelas e desencadeará unha espiral de violencia da que ningún sairá totalmente indemne. Consonte o tópico do xénero negro, os protagonistas son incapaces de actuar con racionalidade e manter o control da situación, véndose superados polas súas paixóns e sendo eles finalmente dominados polos acontecementos. A canción de Roberto Carlos Un millón de amigos a soar na radio dun coche subliña ironicamente que, por riba da entidade criminal dos feitos narrados, a cuestión central do relato é a malograda relación de amizade entre os protagonistas.

López Poy deseña un relato repleto de acción e dunha dureza descarnada, o que, sumado ao constante cambio de escenario e os abundantes saltos temporais, fai da obra unha lectura esixente. Esencial para a creación de atmosferas e a transmisión de sensacións resulta o debuxo dun Miguel Fernández que recunca nas claves do seu traballo previo, aínda que con certos matices. Mantén o trazo ríspeto e un acabado sucio que encaixa perfectamente co ton do relato, aínda que a escuridade das páxinas é menor que en Mamed Casanova, obra marcada no formal polo predominio de fondos negros. A personalidade dos deseños, especialmente das caracterizacións faciais, e a súa fluída narrativa revelan a un autor maduro e cun estilo ben definido, malia a súa curta experiencia no eido da BD.

López Poy e Fernández asinan, xa que logo, un traballo sobrio e con poucas fendas, que pode lerse coma un relato de acción mais tamén permite un interesante achegamento aos anos máis duros do narcotráfico en Galicia. A sintonía entre escritor e debuxante resulta fundamental para a solidez do seu traballo conxunto e vén a confirmar as boas expectativas que xerara o seu traballo previo.