venres, maio 16, 2014

El Nao de Brown

























Se hai algo que lle concede valor aos premios, especialmente aos que polo seu prestixio se teñen convertido en referentes, é a súa capacidade para contribuír a visibilizar obras que, doutro xeito, pasarían desapercibidas. É moi probable que El Nao de Brown (Norma, 2014) non tería sido publicada en castelán de non gozar da condición de obra premiada en Angoulême. E sería unha mágoa, xa que se trata dun traballo que merece a maior difusión e que nos permite descubrir a un autor, Glyn Dillon, practicamente descoñecido malia ter contribuído de forma modesta a cabeceiras coma o Sandman de Neil Gaiman ou Shade, the changing man de Peter Milligan. A liberdade con que se expresa neste traballo propio sitúano moi lonxe do máis recente e discreto Egipto, escrito tamén por Milligan. Cun grafismo de elegancia británica (disimulen o tópico), Dillon desenvolve unha trama intimista centrada nunha protagonista que padece un trastorno obsesivo-compulsivo. A obra sitúase, xa que logo, no ronsel de títulos como Epiléptico ou Píldoras azules, que se teñen convertido en referentes do relato biográfico ou semi con doenzas coma pano de fondo e cuxa influenza na banda deseñada europea posterior está fóra de toda dúbida. Mais Dillon é quen de atopar o seu propio camiño e non só porque a delicadeza do seu trazo e o colorismo doce das súas acuarelas contrasten abruptamente coa sobriedade formal daqueles títulos. Tamén porque o seu desenvolvemento argumental consegue ir máis aló da convivencia coa enfermidade para tecer un verosímil relato sobre relacións persoais e tamén sobre o software do que se vale o ser humano para relacionarse co seu redor. Ademais da patoloxía que padece a protagonista, en El Nao de Brown atopamos personaxes que son atropelados, que padecen unha apoplexía ou que practican a meditación, e todos eles expoñen detalladamente cales eran as súas sensacións mentres atravesaban eses transos, ata completar un pequeno estudo sobre os xogos do cerebro humano cando se atopa en circunstancias, digamos, pouco habituais.

xoves, maio 15, 2014

Conversa sobre o Saló de Barcelona en Metrópoles Delirantes

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dende hai uns meses a banda deseñada ten presenza nas ondas. A radio online do proxecto CampUSCulturae da Universidade de Santiago de Compostela emite cada mércores Metrópoles Delirantes, programa sobre cómic conducido por Nieves Rodríguez e que conta coa colaboración de Pedro Rey e José Ángel Ares entre outros. Aquí podedes escoitar todos os programas gravados ata a data, nos que ademais de novas, comentarios e recomendacións, poden atoparse extensas entrevistas a primeiras figuras da BD galega como David Rubín, Miguel Cuba, Emma Ríos ou José Domingo
 
A semana pasada tiven a sorte de ser convidado a participar no programa para comentar as candidaturas aos Premios do inminente Salón Internacional do Cómic de Barcelona. Foi un pracer poder conversar demoradamente con Xaime Lis, da libraría Kómic de Santiago, ademais de con Nieves e Pedro, sobre os autores e obras escollidos por FICOMIC. Nestes tempos, nos que prima a concisión, os 140 caracteres e os medios tratan as súas audiencias coma se padecesen un trastorno de atención, a existencia dun espazo que permite falar de vagar sobre banda deseñada é a máis fermosa forma de protesta. Velaí o programa completo.

 

luns, maio 05, 2014

La Gran Guerra




















Joe Sacco volve amosar a guerra en viñetas. O seu novo traballo, La gran guerra (Reservoir Books, 2014), recrea os acontecementos do 1 de xullo de 1916 a carón do río Somme, en Francia, onde tivo lugar un dos primeiros e máis sanguentos lances da I Guerra Mundial. Sacco retorna, xa que logo, ás paisaxes de miseria e desolación que traen os conflitos armados, e que explorara xa con merecida sona nos seus títulos máis influentes, Palestina, Gorazde, zona segura e Notas al pie en Gaza entre outros. Mais a perspectiva muda, xa que o autor abandona o formato de crónica xornalística e renuncia ao que ata o de agora fora un dos eixos fundamentais da súa produción, a súa presenza sobre o terreo, para optar pola recreación histórica . O labor de documentación previo reflíctese de xeito sutil nas páxinas deste libro, traducíndose nunha reprodución que intuímos fiel de escenarios, uniformes, maquinarias e mesmo personaxes reais. Coma case sempre nas crónicas históricas, os detalles suxiren veracidade. E La gran guerra está inzado de detalles.

Mais se este traballo destaca por algo é pola coidada elección do seu formato. A obra componse de doce pranchas en sentido horizontal nas que se prescinde totalmente de texto. O formato acordeón do libro fai que cada prancha se abra coma unha dobre páxina sen grampa no medio, e se un as desprega todas descubrirá que compoñen unha soa imaxe. O libro concibido como artefacto, un corpo estraño que traizoa a súa aparencia externa, convencional, e cuxo deseño, meditado en cada detalle, impide unha lectura distraída. Situándose na fronteira da banda deseñada con outros medios, a obra convida ao lector a facerse preguntas: é posible facer un cómic sen texto, sen viñetas, a partir dunha única imaxe? Preguntas inexactas e probablemente trabucadas, xa que o realmente crucial é: como é posible que un relato así construído, de forma tan cerebral e con tanta austeridade de medios, deixe unha pegada tan fonda?

A obra confirma ademais a evolución de Sacco coma debuxante. Nin rastro das formas toscas dos seus primeiros traballos, os corpos que excedían os marcos das viñetas, os rostros desencaixados, o trazo groso. O rudo expresionismo daqueles traballos, matizado xa no máis recente Notas al pie en Gaza, respondía á necesidade de transmitir as emocións que o autor experimentara de primeira man sobre o terreo. Para relatar agora uns feitos afastados no tempo e aos que accede de forma mediada, Sacco prefire situarse a distancia e presentar ao lector unha sucesión de planos xerais, limpos e minuciosamente detallados. Con grande habelencia narrativa, o debuxante transporta o lector dende as proximidades do campo de batalla ao corazón das trincheiras, para regresar logo e contemplar os mortos amoreados sobre a terra arrasada. Un camiño de ida e volta ao horror que consegue bater con forza a pesar da frialdade con que se mostra.

La gran guerra é un exercicio de coherencia por parte de Sacco, non tanto polo tema que aborda como por ser de novo froito dunha ollada persoal e inconformista, que prefire procurar novos camiños a repetir fórmulas de éxito.