xoves, decembro 30, 2010

Pema Ling



O francés Georges Bess é un artista cun estilo gráfico explícitamente debedor dos grandes mestres da BD europea que, malia a súa dilatada traxectoria, resulta coñecido sobranceiramente polas súas colaboracións co psicomago Alejandro Jodorowsky. Especialmente dotado para as paisaxes e a caracterización facial, as grandes pranchas características do formato europeo ofrecen o terreo perfecto para que despregue o seu debuxo minucioso e preciosista. Iso é o que un pode esperar cando se asoma aos seus álbums: un debuxo forte, fermoso, de trazo clásico.

En Pema Ling (Norma, 2007-2010), Bess exerce como autor completo. Os álbums publicados ata hoxe ofrecen un ciclo aventureiro ambientado no Tíbet, contexto no que xa transcurría a que probablemente sexa a obra máis famosa de Bess, O lama branco. Malia a súa vocación clásica e, por tanto, a súa escasa orixinalidade, chama a atención o moi correcto plantexamento do debuxante francés, que narra paseniñamente as etapas da forxa dunha heroína chamada a liderar o seu pobo dende a fraxilidade da súa orixe. Como adoita acontecer co sistema de europeo, baseado na produción de álbums con cadencia anual, a saga benefíciase dunha lectura conxunta fronte a unha aproximación álbum a álbum. Os cinco volumes publicados ata a data amosan unha grande regularidade narrativa así coma a agardable solidez no aspecto gráfico. Unha mágoa que Bess anuncie na súa web a interrupción da serie polo cambio de directiva en Dupuis e perante o desinterese do novo equipo reitor fronte a cabeceira, por máis que o autor non desbote a súa continuación de amosar interese outro editor. Agardemos que así sexa.

luns, decembro 27, 2010

The League of Extraordinary Gentlemen: Century 1910



Confeso que a primeira miniserie da Liga dos Cabaleiros Extraordinarios foi para min unha severa decepción. Unha historia escrita por Alan Moore e protagonizada por Jekyll e Hyde, Mina Harker, o Capitán Nemo e outros grandes personaxes da novela fantástica e de aventuras de finais do XIX debería aspirar a moito máis do que finalmente ofrecerían estes catro números. Moore, que andaba daquela na reinvención do tebeo popular coa liña ABC, optou por unha aventura lixeira e na que a recreación da personalidade dos protagonistas o era todo. O segundo volume da serie, que outorgaba especial protagonismo á obra de H.G. Wells, incidía nas mesmas coordenadas, introducindo a algún personaxe novo e confirmando o magnífico labor do debuxante Kevin O'Neill.

Coa interposición do inédito (por unha cuestión de dereitos internacionais) Black Dossier, chega agora o terceiro volume da cabeceira, Century 1910 (Planeta, 2010), ambientado no Londres de 1910 e con novos membros na Liga: Carnacki, Orlando ou Raffles. Coma nos precedentes, estamos perante un relato hipercodificado, inzado de referencias por máis que admita unha lectura superficial perfectamente coherente. Como proba da súa vocación de lixereza, abonda con sinalar que nel atopamos algúns dos temas que o propio Moore tratara en From Hell (a entrada do novo século, Aleister Crowley, alusións a Jack o Destripador...), que se ofrecen agora ao lector en formato musical, coma se dun Grand Guignol se tratara. O'Neill segue a brillar e a cabeceira, única supervivente dos anos ABC, mantense fiel aos seus sinais de identidade co mérito engadido de constituir o derradeiro vínculo de Moore coa BD na actualidade. Que non é pouco.

domingo, decembro 26, 2010

Asterios Polyp



É tanto o que se ten escrito sobre Asterios Polyp (Sins Entido, 2010), o celebrado regreso de David Mazzuchelli, que pouco de novo ou orixinal pode dicirse agás, se cadra, posicionarse nos debates xurdidos ao respecto. Xa que logo, o primeiro é sumarse ao que ninguén discute: o asoballante dominio gráfico de Mazzuchelli. Cada páxina deste Asterios Polyp é unha pequena alfaia, froito dunha coidada reflexión ou dun talento artístico incontestable, probablemente das dúas cousas. A simplificación máxima das formas, a adopción dun rexistro amable, case infantil, a limitación das cores... Mazzuchelli opta por camuflar a complexidade do seu debuxo, ao tempo que invisibiliza ou fai ostentación das súas trampas narrativas. Deliberadamente ou non, a obra traslada a reivindicación da beleza dende o contido cara o soporte, conformando un fermoso obxecto con sustancia física de seu, o libro. A coidadosa edición de Sins Entido consegue manter o equilibrio entre a beleza interior e a habitualmente menosprezada beleza externa.

O recoñecemento unánime da obra no seu aspecto formal contrasta coa controversia respecto da súa valoración global, o que non resulta estraño dadas as moi altas pretensións de Mazzuchelli. Asterios Polyp é, efectivamente, unha obra ambiciosa, algo que non pode considerarse de seu negativo, pero que obriga ao seu autor a estar á altura das expectativas xeradas por el mesmo. Neste debate sitúome entre os que pensan que o debuxante de Cidade de cristal estraga grande parte dos seus esforzos ata afogar o seu propio relato. Probablemente o principal referente de Asterios Polyp non se atope na narrativa gráfica, senón na literatura e, por ser máis exactos, na literatura norteamericana. A obra sitúase na vocación de trascendencia e universalidade que caracteriza á grande novela americana, ese Santo Graal que todo novelista ianqui cun bo concepto de si se sente obrigado a perseguir, en demasiadas ocasións a costa da súa propia obra. Mazzuchelli non oculta a súa vocación de profundidade, ao contrario, incorpóraa ao seu discurso de maneira explícita. Lamentablemente, as respostas ofrecidas semellan non estar á altura das preguntas plantexadas e a obra pode considerarse, nese plano, fallida.

Sería unha arrogancia inxustificable ademais de inútil facerlle calquera recomendación ao autor, máxime cando este conseguiu por méritos proprios converterse nunha referencia ineludible do cómic norteamericano. Só cabe recoller o moito de salientable que hai neste Asterios Polyp e agardar pola súa próxima obra.

Entradas relacionadas

luns, decembro 13, 2010

Noite en branco



É imaxinable un relato ambientado na Revolución rusa de 1917 que non adopte formato folletinesco? Dende logo, Noite en branco (Glénat, 2009), escrito por Yann Lepennetier, non ofrece ningún argumento a prol de que o sexa. O tomo integral de Glénat recolle os catro álbums publicados orixinalmente e neles atopamos irmáns xemelgos en bandos enfrontados (o heroe romántico e idealista mantense fiel ao zarismo decadente, mentres o seu igual malvado se suma ao bolchevismo rampante), elementais triángulos amorosos, percorridos heroicos clásicos con morte e resurrección e, chegando ao final, sorprendentes revelacións sobre a filiación dalgún dos personaxes. En definitiva, elementos que enriquecen todo novelón que se precie e que só atopan unha excepción no terceiro capítulo da serie, un agradecido paréntese baixo a forma do relato detectivesco nun escenario colonial.

Daquela, é o entorno o que condiciona o relato ou é este o que busca un medio propicio? Sexa como sexa, probablemente ese encaixe excesivamente rutinario é o que máis lastra unha narración, por outra banda, máis que correcta, debuxada e coloreada con desenvolutura por un Olivier Neuray moi próximo á liña clara de E.P. Jacobs.

Entradas relacionadas - Yann
Freddy Lombard

domingo, decembro 12, 2010

A fe dos superheroes. Descubrir o relixioso en cómics e películas



Aínda que os cómics de superheroes non adoitan recoller contidos explícitamente relixiosos, si resulta habitual a presenza de dilemas morais e conflitos xurdidos de ideas de xustiza contrapostas. Isto resulta aplicable mesmo á versión máis recente do xénero, con toda a súa carga irónica e desmitificadora. Dito doutro xeito, o que latexa tras a mitoloxía superheroica non é outra cousa que a eterna confrontación entre o Ben e o Mal, ao que se une a presenza habitual do sobrenatural e duns personaxes dotados de atributos sobrehumanos e cun perfil ético que os achega á divinidade ou á maldade extrema. É dicir, malia a deliberada invisibilidade do feito relixioso no tebeo superheroico, os nexos entre os dous mundos existen.

En A fe dos superheroes (Sal Terrae, 2010) Greg Garrett analiza os dilemas proprios do xénero dende unha perspectiva teolóxica. Non se trata tanto de rastrexar a esquiva presenza do relixioso canto de establecer pontes entre os argumentos propios destes cómics e as preguntas que pretenden responder as distintas confesións. Cun ton lixeiro e abertamente divulgativo, Garrett expón algunhas das grandes cuestións das que se ocupa a teoloxía e propón respostas a partires dos exemplos que atopa en tebeos de superheroes, de Superman aos 4F pasando por Daredevil ou Spiderman. O corpus citado inclúe o obvio (Watchmen, Kingdom Come, Born again...) excedéndoo con moito, co que o autor demostra un fondo coñecemento dos universos superheroicos e unha afección real cara o medio.

Hai dous aspectos da edición de Sal Terrae que merecen salientarse. Por unha banda, a inexcusable ausencia nas citas das edicións españolas dos cómics mencionados, especialmente se consideramos que os máis deles son obras que, pola súa relevancia, teñen sido publicados no noso país en máis dunha ocasión. Por outra, unha tradución que, descoñecendo a tradición española do medio, ofrece versións en castelán correctas pero discordantes co que calquera lector, especialmente o non iniciado, pode adoptar nos andeis das nosas librerías (Los Vigilantes por Watchmen ou La llegada del Reino por Kingdom Come constitúen dous bos exemplos). Non se trata dunha cuestión menor xa que priva ao texto de boa parte da súa forza divulgativa, especialmente de cara ao que sería o seu lector natural, non iniciado en materia superheroica.

venres, decembro 03, 2010

Os Novos Mutantes: Fillos das sombras



Afeitos como estamos á sobreexplotación comercial de calquera produto que arrecenda a éxito, resulta sorprendente constatar canto tardou Marvel Comics en transformar aos X Men en franquicia. Malia a solidez da vendas da cabeceira mutante dende que o guionista Chris Claremont se fixera cargo dela en 1975, non foi ata 1982 que os directivos de Marvel decidiron poñer no mercado produtos derivados da mesma. Dese ano data a miniserie protagonizada por Lobezno que Claremont realizou xuntamente con Frank Miller e que entre nós se ten reeditado como Lobezno: Honor, primeira incursión en solitario do hoxe ubicuo mutante canadense. E tamén nese ano deuse ao prelo a novela gráfica inaugural dos Novos Mutantes, versión xuvenil da Patrulla X que pasaría a contar con cabeceira de seu a partires do ano seguinte.

Aqueles primeiros números dos Novos Mutantes teñen un interese relativo dende un punto de vista actual. Claremont, que daquela se atopaba no seu cénit creativo e aínda mantería un nivel envexable durante algúns anos, rebaixa as pretensións da cabeceira con respecto á súa matriz e tece un relato matizado pola condición adolescente dos seus protagonistas. As súas primeiras historias, moi correctamente ilustradas por Bob McLeod, combinan un sentido da aventura inocente e xuvenil (motoristas acróbatas, colonias romanas en pleno século XX...) con elementos propios de argumentos de instituto (angustia adolescente, romance, rivalidade con outros institutos...). Claremont destacou nun dos seus puntos fortes habituais, a caracterización, logrando dotar dun certo carisma a un feixe de personaxes que, malia que con diferente sorte, seguen a ser lembrados hoxe.

A irrupción de Bill Sienkiewicz á altura do número 18 da cabeceira trastocaría este equilibrio e reorientaría o título de xeito irreversible. O debuxante adoptaría no título mutante un rexistro moi persoal, alonxado da súa produción previa e que desafiaba os estándares superheroicos do momento. Os protagonistas pasaban a aparentar maior idade, pero sobretodo, desbotábase a vocación realista para dar entrada a un expresionismo sorprendente, con composicións arriscadas e algún elemento abstracto. Todo un shock para os lectores, que se posicionaron ardentemente a favor ou en contra do artista.

Resulta fascinante comprobar que a mudanza experimentada pola cabeceira resulta únicamente do labor de Sienkiewicz, cuxo estilo gráfico distorsionaba uns guións que en pouco se apartaban dos precedentes. Os primeiros capítulos tras a chegada do novo debuxante conformarían a chamada Saga do Oso Místico, unha das máis recordadas da cabeceira e na que atopamos un Sienkiewicz que xa non volvería ser, a metade de camiño entre os seus máis convencionais traballos previos e a liberación total do seu estilo que seguiría. Pero o interesante de todo isto é imaxinar esta mesma historia debuxada polo debuxante que o antecedera, Bob McLeod, o que conduciría a un resultado totalmente distinto (convencionalmente superheroica, desprovista do onirismo desatado de Sienkiewicz) sen mover unha coma do guión.

A presente reedición dos primeiros números de Sienkiewicz en Os Novos Mutantes no volume Fillos das sombras (Panini, 2010) permite establecer este contraste ao inserir entre os números 21 e 22 da serie o que foi o primeiro anual da cabeceira, ilustrado por McLeod e que contén unha historia de ambientación espacial. A sensación de delirio surreal, as múltiples arestas do acabado, a ambientación sinistra que provocara o novo debuxante esváense e reaparecen tras o paréntese. É o efecto Sienkiewicz, o prisma gráfico cambia unhas historias que non estaban específicamente escritas para el.

Fóra da Saga do Oso Místico, que conserva toda a súa forza, nin a chegada de Warlock, nin a posterior aventura con Capa e Puñal coma convidados atesouran outro interese que o de comprobar como era o día a día dunha serie mutante a mediados dos 80. É a apreciación da asoballante personalidade gráfica de Bill Sienkiewicz o que xustifica a relectura dos capítulos que compoñen este volume.

mércores, decembro 01, 2010

Frank Cappa Integral



Glénat reúne nun volume integral as aventuras de Frank Cappa, o xornalista de guerra creado por Manfred Sommer a principios dos 80, devolvendo aos andeis das librerías unha obra que gozou de popularidade e prestixio no seu tempo e que ficaba prácticamente esquecida dende entón. A presente edición (2010) recolle todas as historias protagonizadas polo personaxe en orde cronolóxica, acompañadas de diversas introducións (unha ad hoc de Alejandro Jodorowsky e varias das que no seu día prologaron os álbums do personaxe), bosquexos e mesmo un inédito inacabado. Cómpre recoñecer o labor dunha editorial que demostra valorar o seu catálogo cualitativamente e non só en termos de rentabilidade, aínda que o presente volume presenta unha pega á que resulta imposible non refereirse: para axustar a obra ao formato da colección de integrais, reduciuse o tamaño das pranchas nunha porcentaxe que non só empobrece notablemente o debuxo de Sommer, senón que chega a dificultar a lectura.

O Cappa de Sommer é, coma tantas outras obras, fillo do seu tempo, e a súa lectura actual esixe do lector cando menos a actitude de quen se achega a unha obra concebida baixo uns parámetros que perderon vixencia. O autor constrúe o seu personaxe como heroe de acción e opta pola localización exótica, pero o mundo que describe non semella moi axeitado para a aventura intrascendente. Estamos nos primeiros 80, a descolonización de África e Asia é imparable, o mundo asistiu ao fiasco norteamericano en Vietnam, España vén de superar unha longa ditadura. Non é tempo de neutralidade senón de compromiso ético e Sommer válese das primeiras aventuras de Cappa para expoñer un discurso abertamente antibelicista e crítico coa presenza europea en África, aspecto este último que, parecendo obvio dende unha perspectiva actual, permítelle ao autor establecer distincións entre as partes en conflito e superar o que doutro xeito podería ser unha condena das guerras puramente retórica.

É de agradecer que, en sucesivos relatos, Sommer ampliase o círculo temático da súa creación e variase a perspectiva das narracións. No que sería o segundo álbum de Cappa, e que sitúa o personaxe en Brasil, atopamos o consabido relato colonial (A caza), desta volta ambientado no Amazonas, mais tamén un conto fantástico (Jangada) e un relato sentimental (Carnaval). O seguinte feixe de historias, recollidas no seu día no álbum Welcome, mergúllanse nas orixes do personaxe e estarían destinadas a concretar o perfil persoal de Cappa. A súa filiación inverosímil, a súa mocedade nunha vila canadense chamada Utopía ou o seu primeiro desengano amoroso configúrano coma heroe apátrida que renuncia á felicidade idílica da infancia para manter unha vida errante e allea ao compromiso sentimental. Sommer pecharía o círculo vital do personaxe con dúas viaxes que o retrotraen aos seus relatos orixinais. As aventuras de Cappa en Sudamérica (Somoza e Gomorra) e Vietnam (Viet-song) recuperan o ton das primeiras historias, con argumentos que plantexan frontalmente dilemas morais e que conducen a conclusións sempre pesimistas.

Gráficamente, Sommer amósase coma un debuxante intuitivo (os seus bosquexos así o proban) e dotado dun magnífico sentido narrativo, que recolle influenzas que van dende autores de tiras de prensa norteamericanas (Frank Robbins, Milton Caniff) a mestres da BD europea como Hugo Pratt e Jesús Blasco. Tamén dende este punto de vista está plenamente xustificada a recuperación desta obra.