martes, xuño 18, 2013

Os Novos Mutantes: Nova Roma

























A dos Novos Mutantes non foi a primeira cabeceira protagonizada por superheroes adolescentes, de feito, o concepto de superheroe teen é case tan antigo coma o propio xénero. Sen embargo, a maneira en que Chris Claremont afrontou a franquicia xuvenil dos X-Men si incorporaba unha perspectiva novidosa ao impedir que a adquisición de superpoderes conducise automaticamente á transformación en superheroe convencional. Claremont puxo especial énfase na cuestión da aprendizaxe, explorando a dimensión "escolar" que estaba xa na orixe da franquicia mutante pero quedara practicamente esquecida. Malia introducir inevitables concesións aos tópicos superheroicos, a serie escapaba da rutineira confrontación dos heroes con viláns convencionais, como poderá comprobar quen se achegue a Nova Roma (Panini, 2013), tomo que contén os capítulos 5 a 13 da primeira cabeceira da serie.

Abre o tomo unha historia en dúas partes que introduce a dous viláns clásicos do Universo Marvel, o Samurai de Prata e Víbora, e tamén a un equipo de supermotoristas (o Equipo América) que gozara daquela dunha efémera serie propia e que hoxe percibimos como inequivocamente kitsch. Pero é na saga que segue e ocupa o resto do volume onde máis claramente se percibe a vontade de Claremont de subtraer a serie das dinámicas habituais da Marvel do momento. A saga de Nova Roma leva aos Novos Mutantes á selva amazónica onde atopan unha improbable civilización perdida, mestura de romanos e aztecas (a explicación sobre a orixe da cidade mudaría posteriormente). O relato semella unha actualización das aventuras decimonónicas de exploradores na liña de Henry R. Haggard, o que parece confirmado pola introdución do personaxe de Selene, unha caste de Ayesha malvada que gozaría dunha longa traxectoria posterior. Claremont aproveita a ocasión para introducir tamén a un novo membro do grupo, Magma, nunha aventura que hoxe só podemos xulgar coma inxenua e de perfil (deliberadamente) baixo

O volume válenos tamén para achegarnos ao debuxo de Sal Buscema, un profesional cunha longa traxectoria en Marvel que foi apreciado case unicamente pola súa puntualidade na entrega. Encargado nestes números só de facer uns bosquexos preliminares, os seus lapis serían acabados por distintos artistas con resultados moi desiguais. Bob McLeod, primeiro debuxante da serie e creador gráfico dos personaxes, impón o seu estilo, suavizando o acabado duro de Buscema ata facelo case imperceptible. Sen embargo, o seu peculiar grafismo abrolla nas escenas de acción, resoltas co estilo directo e o sentido do ritmo que caracterizou ao menor dos Buscema durante toda a súa carreira. A combinación co debuxante de orixe dominicana Armando Gil resúltalle pouco favorecedora, polo seu escaso detallismo nos fondos e pola aspereza do seu trazo. Finalmente, o debuxo algo impersoal de Tom Mandrake é o que máis deixa translucir os deseños orixinais dun Buscema que, pouco máis adiante, sería despedido da cabeceira (se cremos a versión de Sean Howe) sen moitas contemplacións. Bill Sienkiewicz chamaba á porta.

Entradas relacionadas
Os Novos Mutantes: Terceira Xénese
Os Novos Mutantes: Fillos das sombras
Os Novos Mutantes: A orixe de Lexión

venres, xuño 14, 2013

Grandville




















Bryan Talbot imaxina en Grandville (Astiberi, 2013) unha Gran Bretaña que inicia o século XX como República Socialista recentemente emancipada do imperio francés, ao que estivo sometida dende a súa derrota nas guerras napoleónicas. Na paisaxe ucrónica que Talbot debuxa, o Reino Unido aparece coma vítima da política colonial que el mesmo promoveu no mundo que coñecemos. A lingua inglesa, a día de hoxe a maior ferramenta de penetración cultural do mundo anglosaxón, é en Grandville un dialecto connotado pexorativamente que sobrevive só no rural. Os británicos falan en francés e son desprezados na antiga metrópole. Simpatizando con eles, o lector estará a censurar o pasado colonial británico no noso mundo, todo un paradoxo (especialmente para o lector británico) que nos indica que a ucronía de Talbot non ten nada de inocente. De feito, a compoñente política do relato, no que atopamos tamén alusións ao 11-S e ás célebres armas de destrución masiva, ten máis relevancia que a de ofrecer un simple escenario no que desenvolver un argumento policial. Ao contrario, diríase que a trama, un misterio criminal, é o pretexto que o autor se dá para presentar ao lector este mundo estraño que non só inverte o pasado histórico de Europa para desenvolver un discurso político, senón que crea un aparatoso escenario mediante a combinación de códigos narrativos diversos .

Unha das referencias máis obvias da obra é a estirpe holmesiana dos protagonistas, o inspector Le Brock de Scotland Yard e o seu axudante Roderick Ratzi. Aínda que a filiación das dúas figuras é máis que evidente, Talbot xoga a mudar os estereotipos, cun detective menos flemático e máis violento que o de Conan Doyle, ademais de activo sexualmente, e un pseudo-Watson que non se limita a ser testemuña asombrada das investigacións do seu compañeiro senón que é tamén un home de acción. Habería que especificar que non é un home senón unha rata, xa que Talbot concibe os seus protagonistas coma funny animals. Orabén, dado o ton sombrío do relato e o notable grao de violencia da trama, os animais de Grandville teñen pouco de funny. Ao contrario, participan da tendencia máis recente que subverte a tradición orixinal dos animais antropomórficos empregándoos en obras que pouco teñen que ver co entretemento infantil. E finalmente, o conxunto do relato desenvólvese nun grandioso escenario no que a ambientación art-déco convive con tecnoloxía anacrónica na mellor tradición do steampunk.

Grandville revélase así coma un texto hipercodificado, no que un aparatoso aparello formal sostén unha trama policial sinxela, mesmo convencional, e no que o máis interesante son as lecturas en clave política que suscita o escenario. O plan do autor é desenvolver a cabeceira en cinco volumes dos cales xa foron editados os tres primeiros. Esta primeira aventura pode considerarse unha introdución prometedora, mais está por ver se Talbot é quen de tirarlle todo o partido a este peculiar mundo que creou.

martes, xuño 11, 2013

Qadriños: Marcinelle en galego, Os Centauriños

















O historietista belga Pierre Seron é coñecido sobre todo por ser o creador de Les petits hommes, unha serie cun longo percorrido no mercado francófono (45 álbums en 40 anos), pero que apenas gozou de oportunidades de edición entre nós. Nesta nova anotación en Qadriños refírome á breve andaina editorial en galego de Os Centauriños, outra serie do mesmo autor da que Xerais publicou tres álbums a principios dos 90.

luns, xuño 03, 2013

Dúas obras de referencia


Palestina e Gorazde, zona segura 

O xornalista e debuxante norteamericano Joe Sacco viaxou a Palestina no inverno de 1991, cando a Primeira Intifada entraba no seu tramo final. En apenas dous meses de estadía, Sacco percorreu diferentes vilas e cidades da zona, recollendo numerosos testemuños dos seus habitantes, principalmente entre os palestinos. De volta a Estados Unidos, relataría a súa experiencia nos nove cadernos que conformaron a serie Palestina, posteriormente compilados nun tomo único que axiña resultaría acredor de distincións diversas e dun recoñecemento crítico unánime.

A metade de camiño entre a crónica xornalística e o caderno de viaxe, en Palestina atopamos unha instantánea do estado da confrontación entre palestinos e israelís a principios dos anos 90. Sacco foi quen de construír un denso macrotexto no que as súas experiencias na zona se mesturan con testemuños de cidadáns e datos históricos. Malia valerse de ferramentas xornalísticas, o propósito do autor non semella ser o de ofrecer unha visión global do conflito, senón o de expresar a súa percepción persoal ao respecto. No canto de aspirar a unha complicada neutralidade, Sacco opta polo compromiso, advertindo da desigual relación de forzas entre os dous bandos en conflito e denunciando os repetidos abusos dos colonos fronte os palestinos. O seu discurso é parcial, mais tamén honesto, e non renuncia a expoñer as zonas escuras da posición palestina, o fanatismo, a violencia ou a contraditoria situación na que se atopan as mulleres máis activas politicamente.

No que atinxe ao aspecto gráfico, o debuxo de Sacco denota unha clara influenza do underground norteamericano. De trazo groso e con tendencia á deformación expresionista, o seu estilo vai suavizándose a medida que o relato avanza, evolucionando cara un acabado máis realista e asumindo fórmulas narrativas cada vez máis convencionais.

Para comprender o impacto que supuxo a publicación orixinal de Palestina hai que decatarse de que o desafío que contiña era dobre: por unha banda, a súa visión do conflito contradicía a tradicional simpatía da opinión pública estadounidense cara o bando xudeu. Por outra, o feito de Sacco recorrer ao cómic para levar a cabo un proxecto destas características puña en cuestión os límites implícitos do medio, esnaquizando ideas preconcibidas acerca da capacidade da banda deseñada para ir máis aló das formas e  contidos que tradicionalmente se lle asignaban como propios.

Uns anos máis tarde, Sacco repetiría a fórmula con Gorazde, zona segura, obra centrada no conflito dos Balcáns e no que se expón cómo a vila de Gorazde, especialmente vulnerable pola súa ubicación e a súa escasa relevancia política e económica, pasou de ser un lugar onde serbios e bosnios de distintos credos convivían pacificamente, a converterse no escenario dunha guerra entre veciños. Sacco nútrese de testemuños de cidadáns bosnios para ofrecer un retrato estarrecedor dos horrores da guerra, ao tempo que expón algunhas claves da complexa historia de Iugoslavia imprescindibles para comprender o estoupido bélico dos anos 90. A alusión do título ao estatus de protección que a ONU lle asignou a zona é a única concesión á ironía que atopamos en toda a obra, que pode lerse tamén como unha contundente denuncia da ineficacia das Nacións Unidas e da diplomacia internacional para deter unha matanza que estaba a ter lugar no seo da civilizada Europa.
 
A publicación de Palestina e Gorazde, zona segura en versión galega por parte de Rinoceronte Editora achéganos dúas obras de referencia do cómic de autor, ademais de dous títulos fundamentais para comprender a evolución recente do medio. É unha ledicia poder ler na excelente tradución de Rafael Salgueiro uns traballos que, despois de dúas décadas, conservan toda a súa contundencia e que veñen a sumarse ao feixe de títulos esenciais da banda deseñada vertidos ao galego pola editorial canguesa. Con estas dúas obras fica completo o plan inicial da colección de Novela Gráfica, sen que ata a data se anunciaran novos títulos. Agardamos que axiña haxa máis.