venres, abril 30, 2010

Kafka



Con que propósito foi concebido este Kafka (La Cúpula, 2010) de David Zane Mairowitz e Robert Crumb? Aínda que o título orixinal (Kafka for beginners) parece suxerir que estamos ante unha primeira aproximación á figura do escritor checo que invitaría a unha profundización posterior, a obra teima en ofrecer unha visión completa do escritor: non só se rexistran os principais acontecementos da súa vida, senón que se recollen versións resumidas das súas obras máis relevantes así coma comentarios críticos acerca da súa significación e relevancia. Ademáis de completa, a visión que sobre Kafka ofrece esta obra é, en boa medida, pechada. Fixando interpretacións das obras de Kafka, Mairowitz traza un círculo de veracidade que exclúe o (inesgotable) debate académico. O relevante non é tanto o grao de acordo que suscitan as súas posicións, canto a falsedade que implica suxerir que a discusión verbo dun autor ou obra pode darse nalgún intre por zanxada definitivamente. Polo demáis, establecer relacións de causa efecto entre as vivencias do escritor e as súas obras pode resultar acaído como estratexia narrativa, mais semella obsoleto e inconsistente como aparello crítico.

Máis que perante un “Kafka para principiantes” parecería que estamos ante un “Kafka en dúas tardes”, unha fonte de información que permita manter o tipo nunha conversación sobre o autor de A metamorfose sen un coñecemento directo da súa obra. Unha mágoa, xa que o libro estraga boa parte das súas posibilidades e desactiva o enorme esforzo gráfico desenvolvido por Robert Crumb, que engade ao seu recoñecido talento unha nota de versatilidade. Crumb, ilustrador libérrimo, sométese neste traballo a satisfacer certas demandas que xurden das propias características do texto: a correcta ambientación e reprodución dos espazos, a recoñecibilidade dos actores (isto é, de Kafka), a fidelidade aos orixinais literarios… Poucas obxecións se lle poden facer ao seu labor, que constitúe o principal motivo polo que paga a pena ler este volume.

luns, abril 26, 2010

Global Frequency



Chama a atención a inclusión de The Old Bastard’s Manifesto como prólogo á recopilación en tomo dos doce capítulos dos que constou a serie Global Frequency (Norma, 2009), xa que o escritor Warren Ellis leva a cabo neste texto unha visceral defensa do formato “novela gráfica” ou “álbum” fronte ao, segundo el obsoleto, formato comic-book. Non imos entrar en complexos debates terminolóxicos: Ellis critica a primacía dun soporte (a revista mensual de 24 páxinas) inaxeitado para relatos de certas características e reclama un formato co que artellar narracións dunha certa extensión. Se digo que chama a atención esta proclama precisamente neste tomo non é porque de feito se trate dunha recopilación de capítulos que foron publicados orixinalmente en formato comic-book, senón porque a compoñente episódica é máis forte nesta obra que na maioría das que serían as súas compañeiras de andel, moitas delas concebidas dende a súa orixe para seren recollidas en tomo. Non só os doce números de Glogal Frequency contiñan historias independentes entre si, senón que os protagonistas cambiaban dun capítulo a outro, reducíndose os elementos en común a dous personaxes (Miranda Zero e Aleph) e a organización que dá o seu nome á cabeceira. Por se fose pouco, cada capítulo conta cun debuxante distinto.

Mais se cadra a contradicción é só aparente. No fondo, a independencia dos capítulos da cabeceira resulta coherente coa idea central da mesma, a concepción dunha axencia de seguridade (de “rescate”, segundo a súa propia terminoloxía) global descentralizada e con vínculos difusos. Compoñen Global Frequency un milleiro de axentes espallados por todo o mundo, que non se coñecen entre si e que poñen habilidades específicas (diversas) ao servizo da organización. O único nexo son os personaxes mencionados: a directora Miranda Zero e unha muller coñecida como Aleph que coordina as operacións. As peculiaridades de cada capítulo (diferentes protagonistas, diferentes especialidades requeridas, diferentes equipos artísticos) enfatizan o carácter difuso desta forma de organización, co que se cumple o paradoxo de que é a diferencia o que une.

É probable que o grande acerto de Ellis con esta cabeceira sexa o de recrear o tópico das axencias de seguridade segundo un principio de organización xenuinamente contemporáneo. A coordinación de recursos dispersos mediante a comunicación instantánea de información (un auténtico valor absoluto) lembra aos cambios sociais que a irrupción de Internet ten provocado. Que Ellis recurra a un rudimentario teléfono como instrumento-fetiche da axencia semella un xeito irónico de disimular o obvio: que é dunha sociedade altamente tecnoloxizada do que estamos a falar. Tamén as ameazas que esta organización combate resultan típicamente contemporáneas: residuos incontrolados da Guerra Fría, invasións extraterrestres en forma de meme, exacerbados activistas polo terceiro mundo…

O plantexamento de Ellis prefire sempre a inmediatez á densidade. A súa preocupación principal é a de marcar un ritmo narrativo intenso, que permita unha lectura fugaz, obxectivo que se cumple case sempre, aínda coa irregularidade que un pode esperar atopar nunha ducia de capítulos. Comparten mérito con Ellis os debuxantes dos que este se acompañou (Tom Cocker, Steve Dillon, Gene Ha, Garry Leach, David Lloyd, Jon J. Muth ou Chris Sprouse entre outros), artistas de marcada personalidade que aportan un chisco de tolemia británica (tamén os que non o son), emparentando a cabeceira con revistas inglesas tan célebres coma Warrior ou 2000 A.D. Por plantexamento e formato, a cabeceira ofrecía unha fácil adaptación ao medio televisivo que seica se intentou, aínda que sen moito éxito.

Entradas relacionadas – Warren Ellis
Ocean
Desolation Jones: Made in England
The Authority Vol.1

martes, abril 20, 2010

Jonas Fink



Vittorio Giardino é o contrario dun artista espectacular ou efectista. O seu debuxo é cerebral e pausado, o seu ton narrativo é constante, sen estridencias, as súas pranchas son previsiblemente xeométricas. Nas páxinas de Jonas Fink (Norma, 1999, 2002) a delicadeza do trazo e a dozura das cores aportan o calor necesario, compensando a dureza dunhas viñetas organizadas con fría exactitude. A luminosidade, a perfecta ambientación ou o trazo sintético revelan a ascendente que en Giardino tiveron os artistas da liña clara, mais o autor deixa constancia da súa personalidade no tratamento da figura humana, na perfecta definición dos rostros e na súa cálida expresividade. Os seus personaxes falan con verbas mais tamén co corpo: con acenos, posturas, expresións faciais. O debuxo transmite unha información invisible, emocional.

Jonas Fink é un bildungsroman, unha historia de aprendizaxe e maduración. Para o protagonista, o tránsito da infancia á idade adulta virá marcado polo namoramento e os primeiros achegamentos ao sexo, mais tamén, tratándose dunha historia de represión política, pola toma de conciencia con respecto á súa situación familiar e social. O carácter de Giardino como fabulador coincide coa súa personalidade como artista: o relato é lineal e directo, desprovisto de calquera artificio; a historia mantense fiel ás dúas tradicións narrativas das que participa. A vocación clásica de Giardino evidénciase na falta absoluta de distancia fronte a uns personaxes aos que trata con absoluto amor e respeto. Pero é a súa capacidade para facer chegar ao lector todo ese cargamento emocional o que fai que esta obra sobresaia.

Entradas relacionadas
Sam Pezzo

xoves, abril 15, 2010

Daredevil: Acabado



Con este Acabado (Panini, 2010) remata a reedición en formato BoME da primeira etapa de Frank Miller na cabeceira de Daredevil. Pouco se pode dicir a día de hoxe sobre estes capítulos que non sexa obvio. Miller deixa tras de si un personaxe renovado, máis complexo e atractivo que o que atopou á súa chegada. A reinterpretación dos personaxes clásicos da cabeceira, a presentación de novos actores e a redefinición do modelo de relación entre todos eles permitiulle a Miller introducir algúns dos elementos recurrentes da súa obra mantendo un apreciable respecto pola traxectoria previa da serie. Pero o maior aval desta etapa é a súa permanencia: o enfoque establecido por Miller mantívose sen cambios significativos ata a actualidade. Abonda con botar un ollo a O retorno do Rei, o arco co que hai pouco se despedía da cabeceira o escritor Ed Brubaker, para atopar nel os factores introducidos no seu día por Miller e, máis concretamente, moitos dos que conforman a saga que nos ocupa.

É probable que este arco de despedida de Miller non se atope entre os mellores da súa etapa. Todo indica que non quería que fose outro quen resucitara a Elektra ou desvelase o seu pasado e preferiu deixalo feito. Non deixa de ser irónico que, tratándose dunha historia de premisa inequívocamente órfica (a resurrección da amada), non fose aquí senón en Born again, relato clave desenvolvido por Miller na súa segunda etapa na cabeceira, onde narraría con maior lucidez o descenso de Daredevil aos infernos. É probable que o mellor deste tomo sexa a historia unitaria que o pecha, na que o heroe reflexiona sobre a súa razón de ser a carón do seu xemelgo malvado, Bullseye, o que lle vale a Miller para resumir a súa visión do personaxe. O capítulo benefíciase no aspecto gráfico das tintas de Terry Austin, o entintador estrela do momento, quen proporciona unha versión dos lápices de Miller máis limpa e ordenada que o seu predecesor Klaus Janson.

Entradas relacionadas – Daredevil
Daredevil: Marcado pola morte - Elektra
Daredevil: Guerra de bandas
Daredevil: Cazadores
Daredevil: Condenados

Entradas relacionadas – Frank Miller
Hard boiled
Give me liberty
Martha Washington goes to war

luns, abril 12, 2010

Adèle Blanc-Sec: O sabio tolo



A ironía, compoñente esencial dos álbums de Adèle Blanc-Sec, devén en parodia no terceiro álbum da serie, O sabio tolo (Norma, 1981). Se ata este intre, Tardi revisaba os folletíns detectivescos e a súa traslación á banda deseñada cun humor distanciado e extravagante, agora atopamos, por vez primeira, alusións explícitas a autores tan prestixiosos como Mary Shelley e Victor Hugo, cuxas obras son recreadas de acordo coa visión vertixinosa e irreverente que preside a cabeceira. Fiel aos sinais de identidade da súa creación, Tardi propón unha nova variante á melodía que ensaiara en aventuras anteriores, unha tormenta de científicos desbocados, conspiradores subterráneos e policías trapalleiros na que non atopamos máis cordura que a pouca que o personaxe de Adèle pode arrebolar. A esta festa grand guignol invita a dous clásicos da literatura marcados pola súa proxección popular, Frankenstein e A Nosa Señora de París (é dicir, O xorobado de Notre-Dame), que se mimetizan co entorno sen maiores dificultades. No canto de dar por pechados os lances relatados nos álbums anteriores, Tardi recupera constantemente tramas e personaxes para enguedellalos nos novos acontecementos, compoñendo un mosaico que se contempla mellor canta maior distancia se toma.

Entradas relacionadas
Adèle Blanc-Sec: Adèle e a besta
Adèle Blanc-Sec: O demo da Torre Eiffel
Adèle Blanc-Sec: O afogado de dúas cabezas

xoves, abril 08, 2010

Profesor Bell: O cargueiro do Rei Mono



A terceira aventura do Profesor Bell, O cargueiro do Rei Mono (Sins entido, 2008), demostra que calquera relato construido arredor da figura dun simio xigante se define necesariamente en relación a King Kong, aínda que, coma no caso da historia tecida por Joann Sfar, teña pouco que ver con aquel. O clásico da RKO, como variante do conto da Bela e a Besta, ofrecía o relato dun choque de civilizacións que remataba en amor imposible non por unha cuestión de tamaño, senón por procederen os amantes de mundos diferentes. Pero a fábula podía interpretarse tamén como unha constatación da capacidade do ser humano e a súa violencia civilizadora para someter as forzas da Natureza, por desemesuradas que estas sexan. A mordacidade irónica de Sfar invirte a relación de forzas e reivindica ao primate como o principio caótico capaz de subvertir o réxime institucional da sociedade á que foi deportado. Fiel ao seu estilo, Sfar narra ao galope e en dirección única, abre máis portas das que se molesta en pechar e deixa tras de si algunha burbulla para a reflexión. Cooperador necesario é un Hervé Tanquerelle que axeita o seu estilo gráfico ao parámetro establecido nas dúas entregas previas. Tamén espléndido.

Entradas relacionadas – Profesor Bell
Profesor Bell: O mexicano de dúas cabezas
Profesor Bell: Os bonecos de Xerusalén

Entradas relacionadas – Joann Sfar
Klezmer: A conquista do Leste

martes, abril 06, 2010

Terra Obscura 2



Este segundo tomo de Terra Obscura (Norma, 2010) recolle a que foi a segunda miniserie da cabeceira, desenvolvida polos mesmos autores da primeira. Nela, a chegada dun arquetípico viaxeiro temporal chamado Capitán Futuro dá lugar a unha cadea de anomalías temporais a partir das cuais Peter Hogan artella un argumento aventureiro protagonizado polos superheroes retro da compañía Nedor que Alan Moore recuperara en Tom Strong. Os cruces temporais permiten, nunha reviravolta moi típica de Moore, reflexionar sobre a evolución do xénero superheroico, confrontando os diferentes enfoques desde os que se tratou á figura do xusticieiro enmascarado. Agora ben, estes aspectos ocupan un lugar secundario dentro dunha trama que privilexia os elementos máis explícitamente superheroicos.

Cómpre non esquecer que a razón de ser da liña ABC era a de explorar as posibilidades do tebeo popular obviando aos superheroes mais tomando como punto de partida o sustrato do que aqueles xurdiron (os heroes pulp, o fantástico, a ciencia ficción, a parodia…). Dende ese punto de vista, esta cabeceira nega unha premisa da liña editorial que semella fundamental, dando entrada a xenuinos superheroes, mais en compensación, reivindica a versión máis inocente e desenfadada do arquetipo, opoñéndose á lectura contemporánea, máis escura, violenta e derivada directamente da evolución do mesmo que Moore e outros autores propiciaron a finais dos 80. Precisamente por iso, o argumento presenta aos superheroes de Terra Obscura como o momento actual dun continuo que xurde da Golden Age pero que non chega á etapa escura ou polo menos non pasa por ela. E consecuentemente, o conxunto da miniserie explora o que pode dar de si no contexto actual o superheroe se o liberamos do pesimismo existencial, da ambigüidade moral e da interpretación peor intencionada das súas inclinacións.

No aspecto gráfico, o debuxo de Yannick Paquette mimetiza o doutros artistas consagrados (Hughes e Dodson, Knowlan, tamén Alan Davis) coa mesma claridade que no volume anterior, ao que se engade a máis que evidente utilización de referencias fotográficas (da actriz Jennifer Connelly, para ser exactos) na definición visual do personaxe de Pantha. É unha magoa que un debuxante con talento e capacidade narrativa renuncie a liberar o seu estilo e teime en presentarse baixo a impersoal faciana das súas influenzas.

Entradas relacionadas – Terra Obscura
Terra Obscura 1

Entradas relacionadas – Alan Moore

xoves, abril 01, 2010

Pantasmas brancas



Pantasmas brancas (Planeta, 2008) é unha historia de retorno ás raíces con sesgo colonial. Tamén é un conto de soños e fantasmas, unha busca do tesouro, unha historia de amor e un reto tecnolóxico. Demasiados elementos para unha narración relativamente breve? Probablemente. O certo é que se lle poden poñer poucos peros ao labor de Apollo e Li-An, que narran con solvencia e profesionalidade, atenden a todas as tramas abertas e resolven a historia con sinxeleza. Se cadra, por non decidírense os autores a conceder preponderancia a algún dos moitos aspectos que compoñen o relato, o álbum peca finalmente dunha certa indeterminación e tamén, cecáis, dun certo desapaixoamento nas formas que termina por restarlle forza.