martes, outubro 28, 2014

Stumptown

























Greg Rucka ten tras de si unha longa traxectoria tanto na corrente principal do cómic comercial norteamericano coma nas súas marxes. A unha extensa lista de traballos dentro do xénero superheroico para Marvel e DC hai que engadir unha considerable produción para selos editoriais como Dark Horse, Image ou OniPress, que operan no mesmo mercado aínda que con menor alcance, e que ofrecen produtos sutilmente diferentes. En todos os seus traballos, pero especialmente naqueles sobre os que conserva a propiedade, Rucka deixa constancia da súa querenza polo xénero criminal, ao que regresa unha e outra vez nas súas diversas variantes, e tamén da súa predilección polos personaxes femininos, aos que adoita conceder un protagonismo tradicionalmente reservado a heroes homes. É o caso de Stumptown, serie creada por Rucka e o debuxante Matthew Southworth en 2009, e da súa protagonista, a investigadora privada Dex Parios, que vén a sumarse á extensa lista de mulleres fortes que protagonizan as ficcións do escritor californiano, coma Felon (Felon), Carrie Stetko (Whiteout), Tara Chace (Queen & Country) ou a posterior Forever Carlyle (Lazarus). Trátase sen dúbida dunha nota diferencial do seu traballo, interesante en tanto que ofrece unha alternativa ao tradicional predominio masculino entre os heroes de acción, aínda que se cadra cumpriría unha análise máis polo miúdo da obra de Rucka no seu conxunto, xa que un ten a sensación ás veces de que as súas protagonistas son tamén personaxes fortemente estereotipados e apenas diferenciados entre si. Coa soa excepción de Tara Chace, personaxe ao meu ver máis e mellor definido, probablemente porque o número de historias que protagonizou é maior, o resto de mulleres de Rucka responden a rasgos moi semellantes, por non dicir que resultan facilmente intercambiables.

Mais retornando a Stumptown, conforman a cabeceira ata agora dúas miniseries publicadas no selo independente Oni Press, La chica que cogió su champú (pero dejó su Mini), aparecido entre 2009 e 2010, e El caso del bebé en el estuche de terciopelo, que sairía en 2012. Rucka e o Southworth poñen os alicerces dun serial detectivesco deliberadamente canónico, no que a investigadora Dex Parios debe atopar unha persoa desaparecida primeiro e un obxecto desaparecido despois. Rucka constrúe e resolve con eficacia senllas tramas criminais, algo que non sorprenderá a ninguén dada a súa contrastada experiencia no xénero, mais mantén tamén un perfil deliberadamente baixo, renunciando non só a ir máis aló da simple corrección, senón mesmo a dotar á cebeceira dalgún elemento diferenciador. Se obviamos cuestións superficiais, coma uns títulos que semellan aludir á triloxía Millenium de Stieg Larsson, ou unha certa presenza dos escenarios da cidade de Portland, nada en Stumptown parece destinado perdurar na memoria do lector. Algo semellante acontece co debuxo de Matthew Southworth, que demostra a tremenda influenza de autores coma Michael Lark ou Sean Phillips no cómic noir actual. Southworth cultiva un estilo semellante ao dos autores mencionados (e outros, coma o Kano de Gotham Central) aínda que carece da solidez daqueles e falla en momentos decisivos. As cores de Lee Loughridge melloran claramente as súas páxinas, pero a súa marcha tras os dous primeiros  números do primeiro arco argumental deixan en evidencia as súas carencias.

mércores, outubro 22, 2014

Bandette: Presto!

























Se a mestura de xéneros é unha das características das narrativas actuais, entón Bandette, coa súa combinación de historia detectivesca, personaxes pulp, aventura pop e comedia romántica, é unha obra decididamente contemporánea. Creada polo escritor Paul Tobin e a debuxante Colleen Coover, a serie viu a luz inicialmente como webcomic pero gozou con posterioridade de edición en papel vía Dark Horse. Da man de Aleta chéganos agora o primeiro tomo da serie, Presto! (Aleta, 2014), un coidado volume que recolle os cinco primeiros capítulos, ademais dun feixe de relatos breves protagonizados polos personaxes secundarios e algúns extras: artigos, unha narración breve, o extracto dun guión e un texto no que a debuxante explica como traballa.

A protagonista é unha ladroa mais tamén unha xusticieira (só rouba con causa xustificada), está fóra da lei pero colabora coa policía. Esta ambivalencia do personaxe sumada á ambientación parisina do relato remítenos a Rocambole e Arsène Lupin, mentres que o xogo de disfraces e a vilanía do adversario Absenta lembran a outro clásico do pulp francés, Fantômas. Mais hai unha compoñente de inxenuidade e colorismo ausente naquelas ficcións e que neste caso resulta fundamental. Bandette é adorable, elegante, fraca e cun peiteado pixie, unha caste de Audrey Hepburn a exercer de Robin Hood. As súas aventuras transcorren nunha burbulla de intranscendencia coidadosamente creada polos autores. Nada do que nela acontece ten consecuencias. Non hai perigo nin dano nos roubos, nas conspiracións ou nas pelexas "a morte". Diríase que estamos máis ben perante unha imitación inocente. Tampouco parece casual que os autores elixiran París coma escenario da trama. O seu retrato da capital francesa coincide coa visión esterotipada con que os norteamericanos contemplan as capitais europeas: un lugar con encanto, delicadamente exótico, o marco idóneo para unha comedia lixeira.

Bandette aposta conscientemente pola aventura intrascendente. A expresión non pretende ser pexorativa senón máis ben o contrario: hai que recoñecer como unha decisión valente o feito de obviar dramatismos e aspirar a facer dunha comedia lixeira un produto de calidade. Acerta Paul Tobin cando marca o ton da súa proposta pero é o desenvolvemento gráfico de Colleen Coover o que dota os personaxes do encanto e elegancia que define o espírito da cabeceira. Sen o seu debuxo sutil e desenfadado o resultado sería totalmente distinto e seguramente peor.

sábado, outubro 18, 2014

Elipses e sombras: O enigmático universo de Andrés Magán

Griza Zono
 
Chega ás librarías Griza Zono, un relato persoal e labiríntico de Andrés Magán co que está a darse a coñecer Fosfatina, un novo selo editorial vigués centrado na publicación de cómics e fanzines.
 
Andrés Magán non goza da popularidade doutros autores do cómic galego pero o seu nome soa cada vez con máis forza en determinados ambientes, coma os da autoedición ou as revistas dixitais de banda deseñada. Nun período de poucos anos, o debuxante vigués foi acumulando colaboracións con fanzines (Firecream, Kovra), publicacións online (TikTok) e artefactos varios (a caixa Verde de Autsaider Cómics), ata compoñer un extenso corpo de narracións breves que comeza xa ser merecente dunha compilación. A isto debemos engadir unha notable traxectoria como ilustrador, colaborando con revistas como Luzes ou deseñando cubertas de discos e carteis para concertos. O seu debuxo oscila entre un realismo turbio e o delirio feísta, entre as xeometrías inquietantes e as formas máis atoladamente dislocadas. Non é difícil relacionar o seu grafismo de trazo duro e contornos grosos co de autores coma Burns, Clowes ou Woodring, referentes da transformación do espírito underground das décadas precedentes nunha das correntes do cómic de autor máis fértiles da actualidade.
 
Mais a proximidade de Magán a estes artistas non se limita ao aspecto gráfico, senón que abrangue tamén o seu gusto por unha certa narrativa enigmática que todos eles practicaron nun intre ou outro. Próbao Griza Zono, a súa primeira monografía e o seu traballo máis extenso ata a data. Magán fuxe deliberadamente das convencións narrativas e estrutura o seu relato coma unha sucesión de capítulos con protagonistas e contextos cambiantes, unidos só por un feble fío argumental. Non hai texto e tampouco son os sucesos os que lle dan sentido á historia, senón a atmosfera creada por un grafismo hipnótico. Por riba do argumental, hai unha aposta polas sensacións e tamén polo sentido lúdico. A obra demanda do lector que se aveña a ese xogo, que acepte as normas que propón o autor e se deixe levar. Gozarán coa lectura os que prefiran os enigmas ás solucións, os que gusten de escrutar as viñetas na procura de detalles ocultos, de simetrías e paralelismos entre pasaxes.
 
Griza Zono está a ser estes días a carta de presentación de Fosfatina, un novo proxecto editorial establecido na cidade de Vigo que se centrará na publicación de cómics e fanzines. Un indicio máis de que algo está a moverse no mundo da banda deseñada. Nestes tempos de crise e de grandes grupos editoriais encastelados, seguen a xurdir iniciativas pequenas, con tanxencias co panorama da autoedición e que compensan a escaseza de medios cunha liña de publicación ben definida. Estes pequenos selos editoriais achegan ao lector visións oblicuas, que dificilmente se atoparán na produción máis convencional. Non é o animo de lucro o que convida a apostar por un traballo de viabilidade comercial tan complicada coma Griza Zono, senón a confianza dos editores no seu valor. O seu é un labor a prol da biodiversidade no ecosistema da BD que cómpre recoñecer.
 

venres, outubro 03, 2014

Miracleman: El sueño de volar

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Tras unha longa espera, chega a reedición en castelán de Miracleman, peza clave do cómic de superheroes británico e título esencial da etapa pre-Watchmen de Alan Moore. A relevancia dos autores (Alan Moore, Alan Davis e Garry Leach nos primeiros capítulos; máis adiante chegarán Rick Veitch, John Totleben, Neil Gaiman e Mark Buckingham entre outros), unida á controversia legal que bloqueou a súa reedición durante anos (este excelente artigo de Entrecómics resume o “estado da cuestión” xurídica), elevaron este título elevaron á condición de cómic de culto e xeraron enormes expectativas nos lectores. Con El sueño de volar (Panini, 2014), ábrese a agardada reedición do material orixinal.

Publicados orixinalmente na revista Warrior, unha das cabeceiras imprescindibles do cómic británico, os primeiros números de Miracleman non sorprenderán a aqueles lectores que coñezan ben a obra de Alan Moore, xa que neles atopamos moitas das ideas que o “o guionista orixinal” desenvolvería en títulos posteriores. Moore chegaba ao título co cometido de revitalizar un personaxe clásico do tebeo superheroico inglés, creado nos anos 50 por Mick Anglo baixo o nome de Marvelman. Parece un acerto incluír unha aventura da etapa de Anglo como prólogo ao primeiro capítulo de Moore, ofrecéndolle ao lector a oportunidade de coñecer de primeira man o material orixinal: conceptos simples, vocación intranscendente, personaxes sen apenas matices... Onde outros verían un lastre, Moore viu unha oportunidade, acometendo unha reconstrución da xenealoxía do personaxe que integraba con intelixencia a súa traxectoria previa. Aquel primeiro Miracleman, inxenuo e sorrinte, sería resucitado por Moore na Gran Bretaña do thatcherismo (o primeiro capítulo foi publicado en 1982) que, en comparación con aquel pasado colorista, semella unha distopía salvaxe.

Mais o realmente brillante é como argalla Moore esa transición entre dous mundos tan diferentes. No primeiro capítulo, o Miracleman renacido exponlle á súa moza Liz o seu pasado como superheroe: como obtivo os poderes, a súa andaina coa “familia Miracleman” (Young Miracleman e Kid Miracleman) e os seus enfrontamentos con superviláns grotescos coma Young Nastyman ou o Doutor Gargunza. O xénero pasa a ser tema, a evolución do tebeo do superheroes entre os 50 e os 80 incorpórase ao texto, nunha dinámica moi semellante á que Moore reproduciría en traballos posteriores coma Supreme, 1963 ou Judgment Day. Coma o lector, Liz contempla ese pasado cos ollos dos 80 e responde cunha mestura de incredulidade e rexouba: “Es una historia tan rematadamente estúpida!”. O desenvolvemento posterior continúa ese diálogo co pasado, amosando o presente coma dexeneración daquela utopía infantil ou mesmo suxerindo que a inocencia daqueles tempos era só aparente.

O debuxo de Garry Leach nos primeiros capítulos da serie contribúe de forma decisiva a destacar este contraste. O seu trazo realista afástase do canon superheroico tradicional e cobra máis sentido noutro contexto próximo que o artista coñecía de primeira man, o cómic británico de ciencia ficción dos primeiros 80. Nos anos anteriores Leach traballara principalmente para 2000 AD, debuxando os seriais de personaxes como Dan Dare ou o Xuíz Dredd e o seu estilo de contornos duros achégano a artistas como Brian Bolland ou Carlos Ezquerra. Leach retrata un presente escuro e inhóspito, antítese do enfoque gráfico que caracterizou a serie nos seus inicios. Á altura do sexto capítulo é substituído nos lapis por Alan Davis, mais continúa aportando as súas tintas, impoñendo a súa personalidade gráfica á do seu sucesor. O trazo de Davis comeza a ser recoñecible só á altura do noveno capítulo, cando pasa a entintarse a si mesmo tras o abandono de Leach.

Máis aló do rexurdimento do personaxe, Moore comeza a debullar unha trama que combina conspiracións gobernamentais con elementos de ciencia ficción, sempre cunha perspectiva irónica que dificulta un achegamento estritamente literal por parte dos lectores. O tomo péchase con varios capítulos nos que Miracleman comparte protagonismo cos Warpsmiths, criaturas cósmicas creadas por Garry Leach tamén para Warrior. Ademais de para contemplar o debuxo de Leach en todo o seu esplendor, estes relatos permítennos achegarnos á faceta de Moore como escritor de ciencia ficción, que practicara nos anos anteriores baixo títulos como Doctor Who ou Future Shocks e que nos permite establecer conexións con traballos posteriores como o seu célebre relato dos Green Lantern Corps Mogo non ten vida social ou o mesmo Watchmen. Cómpre salientar a grande cantidade de extras que contén este volume, entre os máis interesantes, a reprodución de bosquexos e páxinas orixinais, de portadas de edicións históricas do personaxe e unha breve historia do cómic británico que nos permite contextualizar a creación do Capitán Marvel/Miracleman.

Aínda que sexa obvio a estas alturas, cómpre insistir unha vez máis en que, ademais do seu valor intrínseco, Miracleman constitúe un elo clave na bibliografía do “guionista orixinal”, esencial para entendermos como foi adaptándose e rebordando marcos creativos, primeiro no eido do cómic comercial británico, despois no mercado norteamericano.