mércores, maio 21, 2008

Nightwing: Amor e balas



Este terceiro tomo, Amor e balas (Planeta, 2008), ven a interrumpir un tanto o ritmo co que discurría a serie en solitario de Nightwing. A edición española, probablemente con bo criterio, non inclúe os capítulos relacionados co crossover No man’s land, no que a cidade de Gotham se vía asolada polo caos tras ter lugar un terremoto e ata que Chuck Dixon retoma a loita do ex-sidekick de Batman contra as mafias de Blüdhaven deixa pasar un par de capítulos autoconclusivos de escasa trascendencia.

Destacar apenas unha terna de cousas. En primeiro lugar, paréceme moi orixinal e magníficamente desenvolvido o capítulo titulado Os rapaces (The boys), no que Nightwing e Robin repasan as súas traxectorias subidos a un tren en marcha e cos ollos vendados. En segundo lugar, a tendencia de Dixon a introducir personaxes do bat-universo confírmase neste volume coa aparición dunha Cazadora daquela ainda en proceso de evolución coma personaxe. E en terceiro lugar, a demorada reaparición de Dudley Soames coma Torsión, abertamente estrafalaria, supón un contrapunto irónico ás tendencias noventeiras que comezaban xa a ficar obsoletas cando estes capítulos sairon á rúa por vez primeira.

Entradas relacionadas
Nightwing Ano I

domingo, maio 18, 2008

O almanaque do meu pai



As obras que xogan decididamente a carta das emocións plantexan dous tipos de problemas. Por unha banda, o autor debe atopar un difícil equilibrio que o alonxe da afectación e o sentimentalismo barato. Por outra, o lector corre o risco de confundir o valor da obra co dos sentimentos ós que esta apela. O almanaque do meu pai (Planeta, 2001) de Jiro Taniguchi posúe a inestimable virtude de conxurar estes dous problemas.

Taniguchi narra a historia do fillo que regresa á súa vila natal para redescubrir a figura do pai morto. O pasamento do pai pon punto e final á cadea de autoenganos coa que o fillo se mantivo arredado da súa orixe e obrígao a recoñecer á figura paterna a través da ollada dos outros. Ese cruce de perspectivas non só lle amosa facetas do finado ata entón descoñecidas, senón que lle reflicte unha imaxe de si mesmo que o obriga a reconsiderar a súa propria traxectoria. Hai, xa que logo, unha viaxe emocional espléndidamente desenvolvida por Taniguchi, rica en matices, fondamente humana e, sobre todo, desprovista de calquera artificiosidade sensibleira.

Coido que non pode entenderse unha obra como esta, na que os espazos son tan importantes, sen o inmenso talento gráfico do autor nipón e o seu especial talento á hora de crear ambientes. Noutras obras a construcción dos entornos semella ser, no mellor dos casos, un problema ó que dar solución para poder acometer a narración. Pola contra, Taniguchi entreténse na recreción dun espazo repleto de valor simbólico, a barbería do pai, territorio de infancia que acada unha sustantividade non menor que a do conxunto da vila natal, funcionando ambos coma recipientes que conteñen as claves da traxectoria vital do protagonista.

O almanaque do meu pai é, en definitiva, unha pequena alfaia que destila autenticidade dende a primeira ata a derradeira páxina.

Entradas relacionadas
Seton: “Lobo” o rei

sábado, maio 17, 2008

New X-Men: A procura de Magik



Hai tempo que non sigo ningunha serie en grapa e teño totalmente abandonada a franquicia mutante da Marvel, así que decidín mercar os catro números (30 a 33) que compoñen a saga A procura de Magik dos New X-Men (Panini, 2008), para variar os meus hábitos lectores e sabendo que nela voltaba á vida un personaxe polo que sempre devecín, Illyana Rasputin.

Se asumimos que, dende un punto de vista estrictamente técnico, un cómic ben desenvolvido é aquel no que o labor de guionista e debuxante permite ó lector unha lectura áxil e fluida, debemos concluir que éste é un cómic simplemente pésimo. Skottie Young pertence a esa estirpe de debuxantes que teñen un certo talento para a ilustración efectista (véxanse as súas portadas) pero de habilidade narrativa prácticamente nula. De pouca axuda resultan os diálogos de Chris Yost e Craig Kyle, confusos e repetitivos ata o paroxismo (Belasco pasa dous capítulos enteiros repetindo a mesma frase), sen que o conxunto da trama chegue a suscitar algún interese.

Non ten moito sentido recrearme falando dun cómic do que non podo dicir nada bo. Remato apuntando que é unha mágoa que este producto poida ser representativo da idea que Marvel ten dun cómic dirixido a un lector adolescente. Unha cousa é compoñer unha obra simple a base de acción intrascendente e espectacularidade formal e outra ben distinta é pretender que os rapaces se afeccionen ó cómic cun producto que é prácticamente defectuoso.

domingo, maio 11, 2008

Sam Pezzo



Ainda sendo Vittorio Giardino un clásico contemporáneo da BD europea, penso que o adxectivo que mellor lle acae á súa obra Sam Pezzo (Norma, 2006) é o de neoclásica. Giardino crea a este detective de sombreiro e gabardina a finais dos 70 e a súa intención, máis explícita nos primeiros capítulos, é a de recuperar o sabor do noir americano proprio das novelas de Hammett ou Chandler dos anos 30 e 40 que o cinema popularizara apenas uns anos máis tarde. Non se manifesta nengunha intención de revisión ou actualización. Pola contra, Giardino disimula a paisaxe da cidade que despois se revelaría claramente como Bolonia con rúas de apariencia neoiorquina e rótulos en inglés, ó tempo que introduce constantemente apelidos anglosaxóns. Un lector pouco atento ben podería pensar que a historia transcurre nos USA.

Sam Pezzo é un personaxe canónico de serie negra, un clásico recuperado que non pode lerse hoxe sen un sorriso desmitificador. De feito, Giardino dalle vida no que poderiamos considerar o último momento en que a súa literalidade ainda podía afrontarse directamente sen resultar cómica, a primeira metade da década dos 80. A partires de aí, un personaxe das súas características non pode sobrevivir sen o cuestionamento irónico e posmoderno das súas proprias coordenadas. E non hai rastro de ironía na anatomía emocional deste Sam Pezzo rudo e rosmón, noble baixo a súa apariencia descreída, que fuma, bebe e gosta das mulleres, afeito a encaixar máis golpes dos que propina. Ata o seu bigote rezuma unha virilidade trasnoitada.

As primeiras historias son curtas, directas e participan do amarguexo argumental proprio do hard-boiled. Nelas, Giardino amosa un trazo delicado e elegante, herdeiro da tradición franco-belga da liña clara, pero ainda en proceso de perfeccionamento. Co tempo, os argumentos gañan en complexidade e o debuxo acada unha desafiante mestría, con oito, nove e ata dez cadriños por páxina (un exceso en termos de historieta actual), un dominio total do branco e negro e un sentido da profundidade do que carecían as súas primeiras planchas.

xoves, maio 08, 2008

Jack Staff: Ecos do futuro



Paul Grist paréceme, ante todo, un gran debuxante. Ten un trazo moi sinxelo e se cadra o seu estilo non encaixa fácilmente no que pretende ser, con todos os seus matices, un cómic de superheroes. Pero á súa indiscutible personalidade gráfica engade un acentuado dinamismo e, especialmente, un saber facer na planificación de páxina que o convirten nun artista único e plenamente recoñecible.

Se destacados son os seus recursos gráficos, máis ainda o son os narrativos. A sinxeleza de Jack Staff é realmente enganosa. Grist desenvolve simultáneamente tres ou catro liñas argumentais a base de microepisodios de catro ou cinco páxinas, ó tempo que introduce novos personaxes de forma constante (poucas obras tan corais como este Jack Staff) sen que a coherencia se resinta. E todo este despregue para o que ó cabo é unha obra desprexuizadamente lúdica, unha divertida revisión de xéneros e iconas sen demasiadas pretensións. Dos superheroes clásicos, a personaxes de pulp, pasando polos heroes do cómic británico (os mesmos que, con moita menos fortuna, recupera a serie Albion) ou mesmo algún personaxe do mundiño (meigo ademáis de guionista, ¿adiviñan de quen se trata?), todos estes caracteres desfilan polas páxinas deste Ecos do futuro, (Dreamers, 2008) con cadansúas tradicións ás costas, nun revoltallo de cruces, acción e colorismo pop.

O último que se publicara en España do personaxe foi aquel lonxano Todo solía ser en branco e negro que publicara Recerca en 2005, tomo inaugural da serie que fora precedido por dous volumes cronolóxicamente posteriores. Lamentablemente desaparecida a editorial que os publicara, o presente tomo corre a cargo do portal web reconvertido en editorial Dreamers, a través do selo RCK que, polo que se ve, herdou o fondo editorial de Recerca. Unha ledicia que non se perdan os dereitos de edición desta cabeceira e podamos seguir disfrutando dela.

Entradas relacionadas
Jack Staff - Todo solía ser en branco e negro

domingo, maio 04, 2008

Estraperlo e tranvía



Salientar hoxe a importancia histórica do TBO para a banda deseñada española é pouco menos que unha obviedade. E sen embargo, a maioría dos creadores que difundiron a súa obra dende aquelas páxinas son hoxe tan anónimos como o eran daquela, por máis que algunhas das súas creacións pervivan no imaxinario colectivo. Agora, que tanto se fala de dignificación e normalización do medio, de equiparación en termos de consideración social en canto o seu valor cultural, faise especialmente patente a falta de recoñecemento duns autores que desenvolveron o seu indiscutible talento cunha enorme profesionalidade mesmo inconscientes do valor artístico da súa obra, que era contemplada coma un simple divertimento para cativos. Penso nos autores do TBO e das demáis revistas da época, pero tamén na posterior escola Bruguera, igualmente falta de recoñecemento social e popular (agás o afortunado caso de Ibáñez). Coido que non hai que ser un devoto da BD nen un semiólogo especialmente espilido para decatarse de ata que punto aqueles tebeos, nos que o ánimo lúdico apenas deixaba espazo para a crítica social, ofrecían un particular retrato da sociedade á que se dirixían. Existe algunha achega crítica especialmente notable pero a grande homenaxe, a entrada daqueles artistas no hall of fame da cultura popular predemocrática segue pendente. E a súa obra está aí (esa e outra, ¿onde está? ¿quen posúe os dereitos de edición? ¿onde están os orixinais? ¿son accesibles, non xa para unha reedición, senón cando menos para unha revisión crítica?) para quen queira estudala.

Alfonso López rinde en Estraperlo e tranvía (Ediciones B, 2007) o seu particular tributo a aqueles tebeos do pasado como fixera xa no seu día co Capitán Trono. Como reza a portada deste álbum, estamos ante unha historia longa protagonizada pola Familia Ulises, creación de Marino Benejam que acadou a popularidade dende as páxinas do TBO. A peculiar recreación de López exterioriza boa parte do discurso soterrado daqueles tebeos da posguerra e do franquismo posterior. O mundo que alí se intuía amósase aquí explícitamente: a fame, a moral social imposta, as aspiracións frustradas da clase media, mesmo o antifranquismo, os maquis e a represión guerracivilista. É a ollada contemporánea sobre aquel mundo, na que o evidente agarimo de López cara os personaxes (ós que engade un elenco de secundarios pertencentes á escola Bruguera: as irmás Gilda, dona Urraca, Carpanta, Zipi e Zape…) predomina sobre a lectura política e permite compoñer unha historia melancólica e inxenuamente optimista. Eran tempos tristes, semella querer dicir o autor, tempos de “estraperlo e tranvía” (cita dunha canción de Serrat), pero finalmente os Ulises e tantas outras familias (tamén as nosas), conseguiron sair adiante.

venres, maio 02, 2008

O que o vento trae



Non lía nada de Jaime Martín dende aquel Sangue de barrio tan alonxado no tempo e no contido deste magnífico O que o vento trae (Norma, 2008). O acabado gráfico deste álbum amosa unha evolución evidente, inevitable se consideramos non só o tempo transcurrido, senón tamén as características do proxecto (cor agora, branco e negro entón) e mesmo os avances técnicos cuxa utilización explica brevemente o autor nas páxinas finais. Pero o feito de poder explicarnos a mellora non debe levarnos a loubala menos. E é que a primeira liña de disfrute desta obra ven dada por un estilo de debuxo persoal, sobrio ou espectacular segundo os requerimentos da acción, cunha narrativa impecable e inzada de recursos (moitos deles invisibles nunha primeira lectura, o que indica que están supeditados ó relato e por tanto plenamente xustificados) e unhas cores que contribúen sabiamente tanto á ambientación espacial da obra coma a dotarlle do tono requerido pola historia. Todo o anterior debidamente resaltado, é xusto dicilo, pola excelente edición de Norma.

Pero é que ademáis o autor foi quen de construir un relato apaixoante a partires da recreación dunha atmósfera que combina a ambientación da literatura rusa do XIX cos rasgos de estilo da narrativa fantástica dese mesmo século. E así, escenifícase o dó entre razón e superstición nun relato extremo e ambicioso no marco das súas pretensións recreadoras. Nen a resolución resulta excesivamente orixinal nen a orixinalidade resulta necesaria nun texto coma este, concebido como reivindicación dunhas formas narrativas que manteñen unha persistente ascendencia sobre a producción contemporánea en medios tan diversos coma a literatura, o cinema e o cómic. A diversidade do conxunto de elementos que Martín introduce na trama (a Revolución Rusa, o folclore ruso, a estructura do conto de pantasmas e a propria das investigacións criminais) permite ponderar ainda máis a súa capacidade para darlles congruencia e integralos no relato.

xoves, maio 01, 2008

Y o último home: Terra nai



A edición española de Y o último home achégase ó seu final apenas uns meses despois da conclusión da serie nos USA. O presente tomo, titulado Terra nai (Planeta, 2008) recolle os números 49 a 54 da serie orixinal e deixa por tanto media ducia de capítulos para un volume final que pechará a epopea de Yorick Brown e as súas cofrades nun mundo sen (apenas) homes. Tendo recoñecido en máis dunha ocasión a miña debilidade por esta serie, confeso agora que se debezo por ler o seu final non é só para comprobar a veracidade dos rumores que chegan dende Estados Unidos e que din que o peche está á altura dos mellores momentos da cabeceira; tamén porque hai xa un tempo que a serie da mostras dun cansazo para o que un correcto desenlace pode ser o mellor remedio.

Os capítulos que compoñen este tomo adiantan unha explicación (que tomaremos como provisional) para un aspecto tan relevante da trama coma a praga que emasculou á humanidade. Son dos que pensa que o devandito andazo resulta demasiado determinante para a composición do escenario en que se desenvolven os feitos como para consideralo un mero macguffin. Sen embargo, non deixa de ser certo que o que a narración prima é a odisea persoal de Yorick e compañía, de xeito que para esclarecer o relativo á praga abondaría cunha explicación mínimamente congruente. Nese senso, a solución que se apunta nestes capítulos cumpre cunha certa elegancia, por máis que a súa sinxeleza e a normalidade con que é exposta e aceptada polos personaxes me levan a pensar que ainda pode haber sorpresas a este respecto.

Polo demáis, Yorick segue a ser vítima da súa propria inanidade, ou dito doutro xeito, 355 e a doutora Mann seguen a reivindicarse coma personaxes bastante máis interesantes que un protagonista determinado pola súa pasividade e o seu talante inmaduro. Por outra banda, o escritor Brian K. Vaughan comeza a recoller os seus xoguetes, adicando os dous últimos capítulos deste tomo a retomar a personaxes do pasado e deixalos prontos para a conclusión. Pia Guerra e Goran Sudzuka cumpren como adoitan no aspecto gráfico.

Entradas relacionadas – Y o último home
Y o último home: Dragóns no kimono
Y o último home: Bonecas de papel
Y o último home: Moza con moza
Y o último home: O anel da verdade
Y o último home: Palabra clave