luns, abril 25, 2011

Fágase o caos: Lux



Recuncan Felipe Hernández Cava e Bartolomé Seguí como tándem creativo e coa (inxusta?) obriga de igualar os excelentes resultados de As serpes cegas (BDBanda, 2009), o seu exitoso e premiado traballo precedente. A parella aposta en Fágase o caos por unha narración máis longa, dividida en varios álbums dos cales Lux (Norma, 2011) é a primeira entrega. Nel relátasenos como un home común se ve involucrado nunha trama de espionaxe internacional na que están implicados opositores ao réxime ioguslavo do Mariscal Tito.

Malia diverxer no concreto, hai semellanzas entre o argumento desta nova obra e o da antecedente. Nos dous casos preséntasenos unha intriga con connotacións políticas que parte dun escenario internacional pero remata apuntando cara España, de Nova York á guerra civil española en As serpes cegas, do Londres dos anos 50 á España refuxio do fascismo europeo en Fágase o caos. Os autores parecen non querer arredarse das claves nas que ancoraron o seu éxito previo máis do imprescindible para que os paralelismos non resulten evidentes. Mantéñense asemade o ton sobrio, a contención formal, o ritmo pausado e constante, nun relato construido de acordo coas estruturas das ficcións clásicas de espionaxe. Cómpre salientar a magnífica ambientación de Seguí, cuxo Londres cinsento e bretemoso aporta ao relato a atmósfera que precisa.

Sempre resulta difícil xulgar unha obra en proceso, mais co creto gañado polos autores no pasado e tras a lectura deste primeiro acto, consistente e ben trazado, hai razóns abondo para agardar pola continuación. Esperemos que non tarde.

Entradas relacionadas
As serpes cegas

mércores, abril 20, 2011

Adèle Blanc-Sec 2



Os álbums de Adèle Blanc-Sec foron creados nun tempo no que non resultaban frecuentes as recopilacións, nin os tomos integrais que hoxe proliferan. Os autores europeos publicaban os seus traballos con cadencia xeralmente anual e a ese ritmo accedían os lectores á súa obra. Norma optou por un criterio máis contemporáneo á hora de reeditar as aventuras da creación de Jacques Tardi, recollendo os seus oito primeiros álbums en dous tomos (fica inédito o noveno tomo da serie, Le labyrinthe infernal, elaborado no 2007, datando o inmediatamente precedente de 1998). Tras ler o segundo volume (Norma, 2010) quedo coa impresión de que unha lectura conxunta posibilita un achegamento á obra mellor que unha lectura secuenciada. E iso porque Tardi fixo da confusión sinal de identidade da cabeceira, creando personaxes de nomes intercambiables, de aspecto deliberadamente semellante entre si e recuperándoos a todos, xunto con algúns eventos previos, en cada nova aventura. A autocita acada o seu paroxismo a partires de O segredo da salamandra, onde se dá entrada a Brindavoine, personaxe que protagonizara os dous primeiros álbums de Tardi como autor completo (Adeus Brindavoine e A flor no fusil) e ata o momento externo ao ciclo de Adèle.

Coma nos álbums anteriores, Tardi disfruta do ruído, amoreando personaxes, creando situacións absurdas, invocando criaturas formidables. A seudo-morte de Adèle na súa cuarta aventura valeulle para traela ao París inmediatamente posterior ao fin da Primeira Guerra Mundial, teima recorrente na obra do francés, e aproveitar o ambiente caótico da cabeceira para botarlle unha ollada distorsionada ao grande conflito. No final de cada relato nada remata porque todo continúa, remitindo ao seguinte capítulo. Un carrusel que non para.

Entradas relacionadas

martes, abril 19, 2011

Corazón de tormentas



É probable que a proposta do "24-hour comic" de Scott McCloud sexa máis interesante coma reto e coma invitación aos autores de BD de poñerse a proba que polos resultados que poida ofrecer. Someterse a realizar un cómic completo, sen ningún traballo previo, en 24 horas, implica levar aos límites as propias capacidades tanto de planificación coma de execución, ademais de constituir un auténtico test de resistencia física e supoño que tamén psicolóxica.

Corazón de tormentas (Polaqia, 2006) de David Rubín é o resultado da participación do historietista ourensán, durante as Xornadas de Banda Deseñada de Ourense do ano 2005, nunha experiencia que adaptaba o reto de McCloud baixo o nome de BD 24 x 24 e na que tomaron parte autores como Sergio Covelo, Miguel Fernández ou Jordi Pérez Estévez. Rubín non só foi quen de completar unha obra de 24 páxinas cumprindo con todos os requisitos da proba, senón que o resultado, considerando as limitacións impostas, difícilmente podería mellorarse.

En Corazón de tormentas atopamos boa parte dos lugares comúns da obra do seu autor: arquetipos heroicos, alento mitolóxico, sentido dramático, émocións exacerbadas... Afeito ás esixencias da narrativa breve, Rubín caracteriza os seus personaxes con urxencia e introduce inmediatamente ao lector no texto. A partires dun argumento sinxelo, co seu característico trazo áxil e cunha planificación e distribución simplemente funcionais, o autor revisa os seu propio imaxinario en condicións creativas adversas, ofrecendo unha nova mostra da súa persoal voz. Coma conclusión apresurada e acientífica, poderiamos dicir que no contexto creativo sinalado, coma na escritura automática ou na asociación de ideas, o autor non ten outra opción que botar man do que leva dentro. E efectivamente, o que abrolla neste caso é puro Rubín.

Entradas relacionadas
Uxío Novoneyra: A voz herdada

xoves, abril 14, 2011

Wilson



Daniel Clowes
estrutura Wilson (Random House, 2010) coma unha sucesión de escenas dunha páxina de extensión, pequenos lances que apenas dan para unha anécdota e que, por acumulación, conforman un relato máis amplio. Clowes busca deliberadamente semellanzas co formato das tradicionais pranchas dominicais, aínda que prescindindo do habitual contido humorístico daquelas ou sustituíndoo por unha versión moito máis amarga. Ademais, en cada prancha altera o seu rexistro gráfico, abalando con aparente arbitrariedade entre o realista e o caricaturesco e alternando tamén un coloreado en bitono con cores completas. Nin o acabado concretamente elexido en cada prancha nin a propia necesidade de cambiar de rexistro gráfico atopan xustificación algunha no argumento da obra, todo parece ser froito da libérrima vontade do autor. Simple capricho? Exercicio de estilo?

Dende logo, o de facilitarlle as cousas ao lector non parece atoparse entre os propósitos de Clowes. De feito, gran parte dos seus esforzos encoméndanse ao contrario, retratando ao protagonista da obra coma un ser particularmente antipático: egoísta, miserable, rosmón, ventaxista, irresponsable... Calquera corrente de afinidade entre personaxe e lector é obxecto dunha sistemática sabotaxe. O rexeitamento que presumiblemente o lector sentirá cara Wilson discorre en paralelo coa incapacidade do personaxe para empatizar e coa súa inhabilitación absoluta para as relacións persoais. Preso da súa misantropía, as relacións familiares de Wilson resultan sempre conflitivas (ata que punto a súa muller é a súa muller?; ata que punto a súa filla é a súa filla?); a falta de amigos, fala con descoñecidos en lugares públicos.

Non é a primeira vez que alguén imaxina un personaxe tan insufrible como Wilson e non son poucas as veces en que, interesándose polo seu periplo vital, un chega a encariñarse con eles. Non é o caso.

Entradas relacionadas
Como luva de seda forxada en ferro
Ice Haven

mércores, abril 13, 2011

Bagdad, esplendor e caída



Un dos meus capítulos favoritos de Sandman é o número 50, titulado Ramadán e incluído no recopilatorio Fábulas e reflexos. Nel, Neil Gaiman e un P.Craig Russell no seu elemento, ofrecen unha explicación para a pervivencia actual no imaxinario occidental dunha visión de Bagdad romántica, íntimamente vencellada a As mil e unha noites e que a presenta coma cidade exótica, grandiosa, máxica. Imaxe tan alonxada, por outra banda, da que ofrecen os telexornais dende os anos 80 do pasado século e moi especialmente tras a invasión de Irak polos EEUU hai apenas uns anos. A explorar estas dualidade adico a máis recente Paisaxe de papel, mencionando o traballo de David B., Fabien Vehlmann e Frantz Duchazeau, Brian K. Vaughan e Niko Henrichon, ademais dos propios Gaiman e Russell. Por falta de espacio non puiden aludir ao grande clásico da BD europea ambientado en Bagdad, Iznogud. Velaí, Bagdad, esplendor e caída.

sábado, abril 02, 2011

As dúas viaxes



É de agradecer a política de recuperación de clásicos da BD galega levada a cabo por El Patito Editorial. Grazas á colección Biblioteca Clásicos da Historieta Galega podemos acceder a dignísimas reedicións das primeiras obras de autores como Miguelanxo Prado, Fran Bueno ou, no caso que nos ocupa agora, Xaquín Marín. As dúas viaxes (El Patito, 2010) recolle "A longa viaxe de volta dende as estrelas", relato que Marín aportara a 2 Viaxes, obra fundacional do cómic galego que o ferrolán desenvolvera en 1975 xuntamente co desaparecido Reimundo Patiño, ao que engade outra narración previa e ata agora inédita, "Buscando otro mundo".

Os dous traballos foron concibidos nun tempo convulso, cheo de cambios e reivindicacións no eido político e social, mais tamén nun tempo no que os autores de banda deseñada comezaban a reclamar a dignidade do medio dun xeito cada vez máis decidido e consciente. Estes dous vectores crúzanse na obra de Marín, alumbrando dous relatos moi semellantes en forma e fondo, íntimamente ligados ao tempo que os veu nacer o que aporta hoxe unha nova dimensión ao seu interese intrínseco.


Patiño e Marín eran ben conscientes de que con 2 Viaxes inauguraban de feito o cómic galego, para o cal apenas existían antecedentes inmediatos (só A Cova das Choias podería considerarse tal) ou lonxanos (con parte da obra gráfica de Castelao coma referencia esencial). Non resulta estraño, xa que logo, que as obras que desenvolveron xirasen arredor dun tópico esencial da cultura galega, a emigración, mais tampouco que o abordaran con vocación rupturista e anovadora. De feito, esa dialéctica entre modernidade e tradición é un factor esencial para comprender a chamada Nova Narrativa Galega e probablemente sexan novelas coma Cambio en tres (1969) de Carlos Casares ou Galou Z-28 (1976) de Lois Diéguez as que conforman o contexto natural para comprender a fantasía e simbolismo de "Buscando otro mundo" ou o futurismo de "A longa viaxe de volta dende as estrelas".


Pero é que, como adiantabamos, a dos 70 foi tamén unha década clave para a evolución da BD coma linguaxe. Foron moitos os autores que neste tempo tentaron ampliar os horizontes dun medio desprestixiado malia a súa enorme potencialidade. A influenza do pop, as vangardas ou a psicodelia fíxose sentir nunhas obras que supuxeron un enorme avance cualitativo para a BD. O debuxo de Xaquín Marín en As dúas viaxes sorprende pola lonxanía respecto os seus traballos máis populares e recentes (as comic-strips de Gaspariño, o humor en prensa, as pranchas de Tonecho en Golfiño), mais tamén polas coincidencias coa obra de autores que lle eran contemporáneos aínda que artísticamente tan distantes coma Jean-Claude Forest ou Guido Crepax.



As páxinas de As dúas viaxes amosan a un Marín que rexeita solucións doadas para o problema que supón toda narración. Cada prancha parece ser o resultado dunha reflexión demorada, especialmente en "A longa viaxe...", na que a páxina predomina sobre calquera outra unidade narrativa (as viñetas ou aparecen integradas na ilustración ou apenas aparecen), de xeito que o relato resulta ser unha sucesión de imaxes complexas polo seu contido narrativo e frecuentemente simbólico, que incorporan o texto coma un elemento gráfico máis. Hoxe sabemos que houbo unha vida para a BD galega tras estes primeiros pasos e que a criatura que daquela nacía presenta hoxe un aspecto forte e saudable. Mais cómpre coñecer e recoñecer o labor daqueles pioneiros que probablemente non imaxinaban os excelentes froitos que daría a árbore que daquela prantaron. Algúns como Reimundo Patiño ou Chichi Campos non tiveron ocasión de velo. Xaquín Marín si e pode sentirse ben orgulloso da súa contribución esencial á actual idade dourada da BD galega.