martes, febreiro 11, 2014

Fashion beast


Un lector pouco informado que atopase un exemplar de Fashion beast (Panini, 2013) nunha libraría pensaría, con toda probabilidade, que se trata dun cómic de Alan Moore, no mesmo sentido en que V de Vendetta, Watchmen ou The League of Extraordinary Gentlemen son cómics de Alan Moore. Sen embargo, os lectores medianamente informados (se cadra estou trabucado, pero coido que son maioría, cando menos entre os que visitan puntos de venda especializados) saben que isto non é exactamente así. Coma outras obras publicadas pola editora norteamericana Avatar Press (Alan Moore’s Magic Words ou The Courtyard, por exemplo), estamos perante unha adaptación á banda deseñada dun traballo que non foi concibido inicialmente como tal por parte do escritor británico. Neste caso, trátase do guión dun proxecto cinematográfico que o egrexio Malcom McLaren lle encargou a Moore contra finais dos 80, que nunca chegaría a rodarse, e que agora chega a nós convertido nun cómic serial de 10 números. Agora ben, contradicindo o que rotundamente anuncian as capas do cómic, tanto na súa edición orixinal coma especialmente na edición española, os autores deste cómic non son Moore e McLaren (“de Sex Pistols”, como enfaticamente lembra a cuberta de Panini), que serían os creadores do texto que o inspira, senón Anthony Johnston, responsable da “adaptación secuencial” (?) e o debuxante Facundo Percio, encargado do apartado gráfico.

Coido que axuda a comprender este relato lembrar que foi na época da que data este proxecto, entre finais dos 80 e principios dos 90, cando tivo lugar o auxe internacional das supermodelos. Mulleres como Claudia Schiffer, Naomi Campbell, Linda Evangelista ou Cindy Crawford invadían revistas, vallas publicitarias e espazos de ocio, traendo tras de si un mundo de desfiles, beleza, glamour e tamén descubrindo a uns deseñadores que reclamaban para si a condición de artistas. A música poñíaa George Michael. Axiña chegaron as primeiras sátiras que se cebaban na frivolidade, impostura e vaidade deste mundiño, aínda que reflectían tamén unha inconfesable fascinación polo mesmo. Prêt-a-Porter, filme pouco afortunado de Robert Altman, podería ser paradigma desta tendencia. E é neste contexto cando, seica, Malcom McLaren lle encomenda a Alan Moore a o guión para unha fita ambientada no mundo da moda.

O resultado, Fashion beast, é un conto de fadas escuro, ambientado nunha sociedade temerosa do holocausto nuclear que vive sometida ao ditado das tendencias estéticas. Protagonizan o relato dous mozos que buscan o triunfo, ela como modelo, el como deseñador. Atoparano, cada un ao seu xeito, mais con significados ben distintos. Mentres que o éxito dela é só individual e confirma as relacións de poder vixentes (a ditadura do deseñador Celestine), o suceso del cuestiona o poder establecido e trae consigo a liberación popular. Adivíñanse xa nesta trama algúns elementos característicos da escrita de Moore daqueles anos: a descrición dunha sociedade acovardada pola ameaza da bomba que é case unha cita de Watchmen, unha chamada á revolta popular que conecta directamente con V de Vendetta e a configuración dun escenario sinistro e abafante que ben podería sintetizar as semellanzas entre estes dous títulos capitais. Non se pode deixar mencionar unha certa inxenuidade de fondo, que se cadra sorprenderá aos coñecedores do Moore máis descrido, pero que non deixa de estar en consonancia co ton de fábula que preside a narración e que vén confirmado por unha posta en escena deliberadamente artificiosa.

 Precisamente nesa proposta estética, excesiva e teatral, reside boa parte do interese desta obra, na que as sombras acubillan a criaturas deformes e os nomes dos protagonistas son epítetos (Doll e Tomboy). Cómpre salientar o minucioso labor de Facundo Percio, que foi quen de caracterizar con eficacia dous personaxes principais tan complicados coma os que suxería o guión (unha muller que semella un home efeminado e un home que semella unha muller masculina) e crear unha atmosfera opresiva mais cun punto kitsch e démodé, unha caste de Fantasma do paraíso en cómic. É ese aire de ópera rock retro o que lle concede a Fashion beast un interese que vai máis aló da explotación do nome dos seus creadores orixinais, conseguindo transmitir a sensación de que, de terse chegado a rodar, o filme sería hoxe un título de culto.

mércores, febreiro 05, 2014

La propiedad

























Non é doado ás veces sobrepoñerse ao éxito. A historietista israelí Rutu Modan deuse a coñecer internacionalmente con Metralla (Sins entido, 2006), relato no que dous mozos tentaban averiguar se o pai dun deles se atopaba entre as vítimas sen identificar dun atentado acontecido en Israel. A obra acadou recoñecementos e boas críticas, e a súa autora comezou a ser citada canda outros nomes (Marjane Satrapi, Alison Bechdel, Frederik Peeters...) cos que mantiña unha difusa coincidencia, xa fose polo contido social do seu traballo, pola súa procedencia afastada dos principais centros de produción de BD ou mesmo pola súa simple condición de muller historietista. Non era o seu debut, mais si o seu primeiro traballo dunha certa entidade. Anteriormente formara parte do colectivo Actus Trágicus, aportando narracións breves a publicacións colectáneas do grupo, a maioría delas recollidas en Jamilti y otras historias de Israel (Sins entido, 2008), obra claramente inferior a Metralla pero que nos permite formarnos unha imaxe máis completa da autora e ter certa perspectiva sobre a súa evolución. Con posterioridade emprendeu proxectos diversos, coma colaboracións co New York Times (unha columna/blog, un serial), participación en obras colectivas ou unha incursión na literatura infantil ilustrada. Mais non foi ata a recente publicación de La propiedad (Sins entido, 2013) que contamos cun traballo que, polas súas características, pode compararse directamente coa obra que lle deu a sona á autora.

Podemos dicir que La propiedad non só resiste a comparanza con Metralla, senón que recolle moitas das súas virtudes e mesmo consegue levalas máis aló. Protagonizan o relato dúas mulleres, Regina e Mica, avoa e neta, que viaxan a Varsovia co propósito de reclamar unha antiga propiedade familiar. Mais a viaxe tornará en algo menos prosaico: a evocación das duras lembranzas de mocidade para Regina, que fuxiu de Polonia tras a ocupación nazi, e a descuberta do seu pasado familiar por parte de Mica. Modan constrúe un relato sobre a recuperación da memoria persoal e familiar, e faino situando como pano de fondo o holocausto, suceso traumático para o pobo xudeu e auténtico acontecemento central do século XX que ten sido abordado pola ficción en innumerables ocasións. Mais no canto de subordinar a súa pequena historia ao macrorrelato da persecución dos xudeus polos nazis, Modan opta por situar no primeiro plano as vivencias de Regina e Mica en Varsovia, aproveitando sen malversar o abundante caudal emocional que acompaña aqueles feitos. Neste aspecto a obra lembra a Metralla, relato sobre o que sobrevoaba o conflito entre israelís e palestinos, que recibía por parte da autora un tratamento moi semellante. Tanto naquel caso coma neste, Modan prescinde de excesos tráxicos e aposta pola construción de personaxes sólidos e por un argumento que dosifica con intelixencia drama, humor e unhas pingas de misterio.

É probable que sexa no debuxo onde máis se evidencie a evolución de Modan neste tempo. As claves do seu grafismo seguen a ser as mesmas: o trazo limpo, a liña clara, a síntese das formas, moi especialmente nos rostros, as cores planas, sen case matices. Sen embargo, as súas páxinas son máis claras e directas, debido a unha mellor planificación, a unha posta en páxina máis coidada e tamén á maior variedade de recursos empregados. Os rostros gañaron en expresividade e as imaxes foron enchéndose de detalles, eliminando a sensación de baleiro que transmitían algúns dos seus traballos precedentes.

La propiedad fai esvaecer calquera dúbida acerca da capacidade de Modan para sobrepoñerse ao éxito de Metralla e deixa claro que estamos perante unha das historietistas máis talentosas da actualidade.

Entradas relacionadas
Metralla

domingo, febreiro 02, 2014

A outra cara de Osamu Tezuka

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Sempre é un pracer responder ao xeneroso convite da Revista Ábrete Libro e aportar un texto ao seu novo número. Desta volta, o monográfico adicado a Xapón ofrecía o pretexto perfecto para falar do fascinante El libro de los insectos humanos de Osamu Tezuka, obra que, malia ter máis de cuarenta anos, foi recibida entre nós coma unha novidade, e rematou por converterse nun dos títulos máis repetidos neses célebres listados que recollen o mellor do ano. O texto completo, aquí.