mércores, febreiro 05, 2014

La propiedad

























Non é doado ás veces sobrepoñerse ao éxito. A historietista israelí Rutu Modan deuse a coñecer internacionalmente con Metralla (Sins entido, 2006), relato no que dous mozos tentaban averiguar se o pai dun deles se atopaba entre as vítimas sen identificar dun atentado acontecido en Israel. A obra acadou recoñecementos e boas críticas, e a súa autora comezou a ser citada canda outros nomes (Marjane Satrapi, Alison Bechdel, Frederik Peeters...) cos que mantiña unha difusa coincidencia, xa fose polo contido social do seu traballo, pola súa procedencia afastada dos principais centros de produción de BD ou mesmo pola súa simple condición de muller historietista. Non era o seu debut, mais si o seu primeiro traballo dunha certa entidade. Anteriormente formara parte do colectivo Actus Trágicus, aportando narracións breves a publicacións colectáneas do grupo, a maioría delas recollidas en Jamilti y otras historias de Israel (Sins entido, 2008), obra claramente inferior a Metralla pero que nos permite formarnos unha imaxe máis completa da autora e ter certa perspectiva sobre a súa evolución. Con posterioridade emprendeu proxectos diversos, coma colaboracións co New York Times (unha columna/blog, un serial), participación en obras colectivas ou unha incursión na literatura infantil ilustrada. Mais non foi ata a recente publicación de La propiedad (Sins entido, 2013) que contamos cun traballo que, polas súas características, pode compararse directamente coa obra que lle deu a sona á autora.

Podemos dicir que La propiedad non só resiste a comparanza con Metralla, senón que recolle moitas das súas virtudes e mesmo consegue levalas máis aló. Protagonizan o relato dúas mulleres, Regina e Mica, avoa e neta, que viaxan a Varsovia co propósito de reclamar unha antiga propiedade familiar. Mais a viaxe tornará en algo menos prosaico: a evocación das duras lembranzas de mocidade para Regina, que fuxiu de Polonia tras a ocupación nazi, e a descuberta do seu pasado familiar por parte de Mica. Modan constrúe un relato sobre a recuperación da memoria persoal e familiar, e faino situando como pano de fondo o holocausto, suceso traumático para o pobo xudeu e auténtico acontecemento central do século XX que ten sido abordado pola ficción en innumerables ocasións. Mais no canto de subordinar a súa pequena historia ao macrorrelato da persecución dos xudeus polos nazis, Modan opta por situar no primeiro plano as vivencias de Regina e Mica en Varsovia, aproveitando sen malversar o abundante caudal emocional que acompaña aqueles feitos. Neste aspecto a obra lembra a Metralla, relato sobre o que sobrevoaba o conflito entre israelís e palestinos, que recibía por parte da autora un tratamento moi semellante. Tanto naquel caso coma neste, Modan prescinde de excesos tráxicos e aposta pola construción de personaxes sólidos e por un argumento que dosifica con intelixencia drama, humor e unhas pingas de misterio.

É probable que sexa no debuxo onde máis se evidencie a evolución de Modan neste tempo. As claves do seu grafismo seguen a ser as mesmas: o trazo limpo, a liña clara, a síntese das formas, moi especialmente nos rostros, as cores planas, sen case matices. Sen embargo, as súas páxinas son máis claras e directas, debido a unha mellor planificación, a unha posta en páxina máis coidada e tamén á maior variedade de recursos empregados. Os rostros gañaron en expresividade e as imaxes foron enchéndose de detalles, eliminando a sensación de baleiro que transmitían algúns dos seus traballos precedentes.

La propiedad fai esvaecer calquera dúbida acerca da capacidade de Modan para sobrepoñerse ao éxito de Metralla e deixa claro que estamos perante unha das historietistas máis talentosas da actualidade.

Entradas relacionadas
Metralla

Ningún comentario: