martes, decembro 29, 2009

BD: Os mellores do 2009



Se hai uns días Cultura Galega adicaba un artigo ao mellor da literatura galega do 2009, hoxe atopamos BD: Os mellores do 2009, texto que recolle algúns dos nomes da BD galega que destacaron no ano que remata e no que tiveron a amabilidade de invitarme a opinar.

venres, decembro 04, 2009

Incógnito 1



Non descubro nada se digo que o plantexamento de Incógnito (Panini, 2009) ten moitos elementos en común con Sleeper, obra que non casualmente ten os mesmos autores. De feito, a historia desta nova produción do tándem Ed Brubaker/Sean Phillips é imaxe-espello da que anos atrás desenvolveran para o selo Wildstorm: se daquela o relato partía de camuflar a “un dos bos” entre “os malos”, agora a premisa é a de acubillar a “un dos malos” entre “os bos”. Como pode intuirse nunha primeira achega, os dilemas que abrollan cando un heroe se ve obrigado a actuar coma un delincuente son bastante máis interesantes que os que se lle apoñen a un criminal que debe actuar con rectitude. Consecuentemente, este Zack Aniquilante (nin a RAE nin o Xerais, por certo, coñecen esta palabra) que protagoniza Incógnito carece do carisma de Holden Carver na mesma medida en que Zoe Zeppelin non resiste unha comparación con Miss Misery.

Cómpre recoñecer, non obstante, que o contexto creativo no que xurden ambas obras é ben distinto. Brubaker e Phillips eran menos coñecidos e prestixiosos cando acometeron, con Sleeper, unha lúcida revisión en clave noir dun universo superheroico de matriz noventeira que ata entón dera poucos (ou ningún) froitos. Como en tantas outras ocasións, a inexistencia de expectativas e a pobreza do material de orixe determinaron unha manga ancha editorial que derivou nun acto de (re)creación libérrimo, apaixoante pola súa sabia combinación de xénero negro e superheroes e que tivo a virtude de saber chegar á súa conclusión no momento preciso. Incógnito é a long awaited recuperación dese ton narrativo por uns autores cuxos traballos máis recentes disociaban os elementos que en combinación os levaran ao éxito. Probablemente, nin o xénero negro de Criminal nin os tebeos canónicamente superheroicos de Bru para Marvel estiveron nunca á altura de Sleeper, nin dos mellores arcos de Gotham Central. Tampouco o está este Incógnito, que o guionista presenta ao lector co seu coñecido dominio narrativo, perfectamente secundado polo discreto encanto de Sean Phillips nos lápices e polas cores de Val Staples. Difícil que un non se sinta compensado polo diñeiro gastado e o tempo invertido ante tanto oficio e bo facer. Mais a excelencia fica aínda un paso máis aló.

Este primeiro arco argumental ten moito de capítulo cero e a súa conclusión é un claro punto de partida para todo o demáis. Está por ver ata onde pode chegar a cabeceira.

Entradas relacionadas

martes, decembro 01, 2009

Kick Ass 1



Kick Ass (Marvel, 2008) pode interpretarse como a enésima revisión en clave realista do imaxinario superheroico ou precisamente como o contrario, a tematización definitiva do xénero. Aínda que Mark Millar concede un protagonismo pouco disimulado á contemporaneidade a través das súas iconas tecnolóxicas máis representativas (YouTube, Facebook), a realidade funciona apenas como contrapunto para os que serían os referentes fundamentais da historia, os lugares comúns das ficcións protagonizadas por superheroes: orixe, identidade secreta, uniforme, patrullaxe enmascarada…

Millar parece ter claro cal vai ser a orentación da cabeceira, mais o seu desenvolvemento peca de irregular e desleixado. A estruturación da trama é pouco menos que desastrosa, cando menos valorada no seu formato de publicación orixinal, o comic-book. A historia parte dun flashback eterno, que se esquece axiña (á altura do sexto capítulo nin se lle puxo fin, nin se lembrou unha soa vez a condición retrospectiva da narración) e cuxa única e innecesaria función semella ser a dar soporte a unha primeira persoa narrativa que fala en pasado. A indefinición inicial, cuns primeiros capítulos repetitivos e escasos en contido, lastra o decurso dunha historia que atopa en pequenos detalles (algunhas referencias, algúns diálogos) os seus maiores acertos. Millar recurre outra volta a un certo tremendismo lúdico, que se materializa en escenas de violencia extrema e cuxo expoñente máis evidente é o personaxe de Hit Girl. A representación dunha cativa impúber decapitando gangsters con expresión indiferente ou sendo tiroteada polo seu pai como adestramento parece responder á intención recurrente en Millar de provocar a quen se deixe pola vía máis doada, relegando a un segundo plano o discurso máis sutil, que o hai (na caracterización da meniña e o seu pai como rednecks ou nalgúns dos seus diálogos, por exemplo). John Romita recurre con demasiada frecuencia a viñetas de grande tamaño, o que semella evidenciar a falta de sustancia dalgúns capítulos a que aludiamos antes. Ademáis, o veterano Tom Palmer non aporta o labor de limpeza e concreción coa tinta que adoita favorecer ao seu debuxo.

Como sabemos, hai película en avanzado estado de xestación. Todo un sinal dos tempos: as engranaxes da maquinaria cinematográfica traballan implacablemente e con case total independencia respecto do referente orixinal; mentres, os lectores non tivemos aínda acceso ao que sería o primeiro arco argumental completo. Porén, neste caso a pantalla cinematográfica semella ser o destino natural da historia. Non só porque a revisión do xénero superheroico que Millar leva acabo incorpora tamén as aportacións do audiovisual (velaí eses superheroes que poñen banda sonora de Danny Elfman á súa vixiancia), senón tamén porque é na imaxe real onde se percibe como ridículo, estraño ou desviado o que en papel se xustifica de seu: que un tipo se poña un pixama e saia á rúa a facer xustiza.

Entradas relacionadas – Mark Millar
Authority Vol.2
Guerra Civil

Entradas relacionadas – John Romita
World War Hulk

luns, novembro 30, 2009

Bo tempo



Joe Matt percorre en Bo tempo (La Cúpula, 2005) os territorios da súa infancia autoficticia. Ambientada nun barrio residencial estadounidense (casiñas con xardín), a historia sustánciase nunha fin de semana de verán (melancolía). Os protagonistas son un par de rapaces adolescentes (ou pre) que van de acó para aló en bicicleta (máis melancolía). Cortar o céspede si ou non e a cambio de que (casiñas con xardín) elévase á condición de cuestión conflitiva; tamén a amizade ou as relacións paterno-filiais. Hai matóns que ameazan, curiosidade sexual e moito teenage angst.

Ata que punto pode a persoal ollada de Matt matizar un relato que parece íntegramente escrito a partires dos elementos que o compoñen? A resposta non é doada. É certo que a caracterización do personaxe protagonista (young Joe Matt) ofrece unha visión menos amable da infancia preadolescente do que adoitan as ficcións máis convencionais. Mais abonda coa simple presentación dun rapaz egoísta, mesquiño, perrenchudo e caguetas, probablemente demasiado pouco amable para unha peli de Hollywood, para considerarmos que o texto cuestiona o discurso dominante ao respecto? Supoñen a súa afección aos tebeos e aos monster shows televisivos matices relevantes ou tan só o reconducen a unha categoría tan propia do discurso dominante como a de freakie?

Aínda considerando que Matt é quen de alonxarse do convencionalismo nalgúns destes aspectos, non é menos certo que as propias características do relato condicionan a súa voz e non en menor medida. E así, malia que insiste na visión pexorativa de si que o autor sostén no resto da súa obra, a condición infantil suaviza o efecto ata desembocar nun final sorprendentemente redentor, dando a sensación de que a narración, irreprochable dende moitos puntos de vista, non alcanza a ser o que podería.

mércores, novembro 25, 2009

Obsesionado



Philippe Dupuy é coñecido fundamentalmente polas súas colaboracións con Charles Berberian e en particular pola que é a creación máis popular de ambos, o Señor Jean. O peculiar modus operandi destes autores, responsables ambos de guión e debuxo, dificulta a correcta distribución entre eles de méritos e deméritos (correspondendo máis o primeiro que o segundo), non quedando outro remedio que o recoñecemento conxunto. A recente publicación de Obsesionado (Astiberri, 2009) concede ao lector a oportunidade de achegarse ao traballo de Dupuy como autor total e único, podendo intuir así a cantidade e cualidade da súa aportación ao dúo.

Obsesionado é unha heteroxénea compilación de reflexións, imaxes oníricas, fábulas e relatos que o seu autor semella ter recollido por unha vía semellante á escritura automática. Con trazo nervioso e apresurado, Dupuy expón un catálogo de ideas en bruto, coa forza mais tamén coas eivas do que non se someteu a refinado. A intención semella ser a de atrapar o pensamento fuxidío e partillar co lector non tanto unhas conclusións canto unha materia para a reflexión. Dupuy aporta un tratamento próximo ao nonsense que matiza a natureza íntima dos contidos e aporta unha ollada humorística, probablemente o máis acertado da obra.

A opción por un debuxo tan inacabado coma os pensamentos que reflicte resulta congruente co plantexamento da obra, mais resulta pouco favorecedor, especialmente na medida en que se recoñece, aínda que sexa remotamente, ao artista naif e colorista de Señor Jean. Porén, é de supoñer que tamén ese alonxamento do rexistro habitual daba sentido a este álbum.

Entradas relacionadas
Señor Jean: Un certo equilibrio
Señor Jean: Hora de facer balance
Señor Jean: A teoría dos solteiros
Señor Jean: Como quen oe chover

venres, novembro 20, 2009

Barrio afastado




Barrio afastado (Ponent Mon, 2004, 2006) parece responder ao propósito de Jiro Taniguchi de reescribir O almanaque do meu pai (Planeta, 2001) de acordo cun plantexamento diferente. Se O almanaque… propoñía a redescuberta da figura paterna polo protagonista a través do testemuño dos outros (a familia, os amigos), en Barrio lonxano Taniguchi recurre a un inexplicado e irrelevante artificio sobrenatural para concederlle ao protagonista a oportunidade de revivir con psique de adulto as experiencias da nenez, especialmente de novo no que atinxe á relación co pai. O feito de seren ambas obras sucesivas ademáis de tan semellantes parecería revelar unha certa insatisfacción de Taniguchi co primeiro intento, así como unha necesidade de matizar ou completar os seus logros.

A obra funciona ben grazas á habelencia dun Taniguchi soberbio no debuxo, capaz de falar de sentimentos sen caer no sentimentalismo e que imprime ao relato unha lentitude narrativa que arroupa o seu ton nostálxico. Aínda así, a obra non supera ao seu referente nin en emotividade nin en congruencia. O fantástico, imprescindible como desencadeante da trama, aparece supeditado á reflexión sobre as vivencias infantís, ao que se engade o incómodo didactismo que implica devolver ao protagonista á súa vida anterior cunha lección moral ben aprendida.

Entradas relacionadas
O almanaque do meu pai
Seton: “Lobo”, o rei

luns, novembro 16, 2009

Ocean



Planetary e The Authority, obras das que deriva grande parte da popularidade do escritor Warren Ellis, compartían algúns elementos dentro da súa disparidade: ambas participaban da idea de abrir novos camiños para o imaxinario superheroico, mediante un diálogo coas tradicións doutros medios e xéneros no primeiro caso, ou mediante unha hiperbolización que incorporaba elementos do cinema de catástrofes ou da ficción científica no segundo.

Esa ollada aperturista e superadora dos límites de xénero que marcou unha liña despois seguida por moitos é precisamente o que se bota en falta en Ocean (Norma, 2006), miniserie desenvolvida en colaboración co debuxante Chris Sprouse e eivada só pola súa falta de ambición. O achado extraordinario como premisa ou a chegada do novo sheriff á vila (desta volta “o sheriff” é un alto cargo de Nacións Unidas e “a vila” é Europa, a lúa xeada de Xúpiter) expresan a vontade de Ellis de recuperar formas narrativas clásicas. Mais desta volta non hai cuestionamento nin cambio de perspectiva. Pola contra, a trama sustánciase coa lóxica que un agardaría dun estudio de Hollywood antes que da traxectoria do seu autor. A medida que o relato avanza o predominio dunhas escenas de acción típicamente cinematográficas apenas deixa espazo para o ton melancólico ou as escasas pingas de ironía (unha macrocorporación tecnolóxica que patentou un sistema operativo chamado “Doors”?) que ata ese intre salferiran a narración. Estraña e ata certo punto decepciona que Ellis opte decididamente por manter o relato dentro dos límites que se lle supoñen, por máis que esta sexa prácticamente a única crítica que se lle pode facer a este traballo.

Entradas relacionadas – Warren Ellis
Desolation Jones: Made in England
The Authority Vol.1

Entradas relacionadas – Chris Sprouse
Tom Strong 1
Tom Strong 2

venres, novembro 13, 2009

Adèle Blanc-Sec: O afogado de dúas cabezas



O afogado de dúas cabezas (Norma, 1985) arranca como o fan outros tantos enigmas detectivescos, coa aparición dun cadáver. Porén, Tardi comeza axiña un xogo a dúas bandas, no que a fidelidade á tradición do xénero resulta máis aparente que real. De feito, o interese narrativo non se centra tanto en plantexar unha resolución en clave detectivesca das mortes que se van producindo canto en amosar unha paisaxe repleta de aconteceres extravagantes en cuxo fondo latexa unha visión crítica, próxima á parodia, do final da Primeira Guerra Mundial. O absurdo e certa ollada surreal apenas deixan espazo para a racionalidade que adoita rexir o relato detectivesco e así o corrobora unha Adèle Blanc-Sec que non esclarece o misterio, senón que asiste á súa resolución case espontánea tras ser arrastrada pola marea de acontecementos. Tardi explora as fronteiras dos seriais de misterio e aventura clásicos da BD franco-belga (hai, de feito, unha microparodia de Blake e Mortimer), forzando as súas estruturas ata levalas un paso máis aló. O apartado gráfico revela a un autor no seu mellor momento, preocupado pola ambientación, que inunda as páxinas cunha narrativa torrencial e detallista, alonxada aínda da simplificación que experimentaría anos máis tarde. No fondo, Tardi é como Adèle: todo carisma.

luns, novembro 09, 2009

Berlín e o século XX



A casualidade quixo que a publicación da Paisaxe de papel adicada a Berlín coincidise co vixésimo aniversario da caída do Muro. Berlín e o século XX recolle algunhas das aproximacóns da banda deseñada aos eventos que a capital alemana afrontou na centuria pasada, do punto de partida ineludible que é Jason Lutes a autores imprescindibles da BD europea como Emmanuel Guibert e Miguelanxo Prado.

venres, novembro 06, 2009

Tom Strong 2



Os primeiros capítulos de Tom Strong podían interpretarse, entre outras cousas, como unha reivindicación do formato comic-book. Alan Moore plantexaba neles unha cadea de historias autoconclusivas, que nalgún caso se continuaban, pero sempre coa vontade de recuperar as formas seriais do tebeo norteamericano. Os números recollidos neste segundo volume da serie (Norma, 2007) establecen unha certa diferencia, ao recurrir a formas aínda menores en extensión e máis propias das revistas de cómic tipo MAD que dos xenuinos comic-books norteamericanos. Con menos espacio, Moore tenta compensar a perda de sustancia cunha esaxeración nas formas que achega á parodia o que antes eran textos fondamente codificados. O resultado desnaturaliza en certa medida unha cabeceira que apuntaba a outros fins e agora podería confundirse coas Tomorrow Stories que o de Northampton desenvolvía nese mesmo tempo.

Rompe esta nova liña a minisaga de Terra Obscura (capítulos 11 e 12), que combina algúns tópicos do imaxinario superheroico (os supergrupos, as terras alternativas e os doppelgängers heroicos) cun plantexamento de ciencia ficción. O resultado non deixa de decepcionar alén da curiosidade que supón a recuperación dun fato de personaxes publicados nos anos 40 por Nedor Comics que pasaron ao dominio público tras varias décadas sen que se renovara o seu copyright.

Xa que logo, neste segundo recopilatorio a cabeceira resíntese dunha certa indefinición nos seus propósitos, por máis que no plano formal todos os artistas participantes (ao debuxante “titular” Chris Sprouse súmanse nomes como Kyle Baker, Alan Weiss, Paul Chadwick ou Hillary Barta) rindan a un excelente nivel.

Entradas relacionadas – Tom Strong
Tom Strong 1

Entradas relacionadas – Alan Moore

luns, novembro 02, 2009

Ventiladores Clyde



Ventiladores Clyde (Sins entido, 2003) estrutúrase en dúas metades: unha primeira, na que un ancián Abe Matchcard fai balance da traxectoria do negocio familiar que dirixiu (os Ventiladores Clyde que dan nome ao relato) e reflexiona sobre a arte de vender; a segunda, na que se narra unha breve peripecia de Simon Matchcard, irmán do anterior, no seu intento de traballar como vendedor na empresa da familia. As dúas partes transcurren en momentos diferentes: o relato de Abe é retrospectivo, abranguendo, entre outros, o tempo no que transcurre a historia de Simon. A información que as dúas metades proporcionan non é abertamente contraditoria, mais si complementaria: a narración en clave obxectiva do vivido por Simon matiza as apreciacións subxectivas do seu irmán.

Seth mantén un auténtico tour de force na narración do monólogo inicial de Abe Matchcard. A escena tería moito de teatral (realmente é un soliloquio) de non ser pola creba deliberada dun principio dramático tan esencial como a unidade de espacio: Abe está en movemento continuo, desprazándose pola súa vivenda, desenvolvendo unha cadea de accións aparentemente irrelevantes que acompañan a expresión en voz alta das súas lembranzas. Por máis que abrir o relato co monólogo poida responder á propia lóxica da historia (presentar primeiro unha visión dos feitos a posteriori, pechada, reflexiva, para despois poñela en cuestión mediante a exposición dun breve capítulo da mesma) hai un divorcio entre o gráfico e o literario (Abe fai unha cousa mentres fala doutra) que non deixa de supoñer un certo desafío para o lector, que a partires dun certo momento debe asumir que “non pasará nada”, senón que coma moito “se dirá algo”. O alivio da segunda parte, a historia do irmán Simon, chégalle só aos superviventes da primeira metade do volume.

As vidas mínimas dos personaxes de Seth poden lembrar aos slice of life, mais tal asociación parece errónea. Non hai en Ventiladores Clyde un relato minimalista senón precisamente o contrario, un balance vital e un anaco de vida que son metáfora de todo: de dúas traxectorias profesionais, de dúas personalidades, de dúas vidas, dunha relación familiar. A (enganosa) sinxeleza de Seth non se esgota en si mesma, senón que apunta ao máis alto con indiscutible acerto.

mércores, outubro 28, 2009

Powers: Para sempre



O primeiro que cómpre é celebrar que Panini retome a publicación de Powers, a magnífica cabeceira de Brian Michael Bendis e Michael Avon Oeming, e o faga ademáis no punto onde o deixara Planeta. A nova entrega, Para sempre (Panini, 2009), marca un punto de inflexión importante na cabeceira. A decisión de Bendis de esclarecer a orixe do personaxe principal (e da mitoloxía superheroica do seu microuniverso de ficción) pode resultar ata certo punto lóxica mais tamén arriscada: elucidar o pasado misterioso dun personaxe non só supón cancelar unha fonte importante de recursos argumentais, senón que frecuentemente adoita traducirse nunha grave perda de carisma. Ademáis, este arco argumental vén a alonxarse de feito da liña marcada nas entregas anteriores, ao poñer a cuestión dos superpoderes nun primeiro plano cando ata o de agora fora só parte, anque importante, da paisaxe.

Bendis leva adiante a súa opción con coherencia pero sen excesiva brillantez. Remontándose nos estadios evolutivos do ser humano e expoñendo teorías cosmogónicas resultan inevitables unhas pouco favorecedoras comparanzas con Stanley Kubrick ou Alan Moore, por máis que sexan de agradecer tanto o ton livián como as chiscadelas referenciais. Concluido o relato, non pode dicirse que a estrutura do personaxe principal mellorara, mais tampoco empeora. Se cadra a viaxe era innecesaria, pero o importante é que todo indica que, tras o inciso, a cabeceira recobrará os seus sinais de identidade: policíaco impuro, diálogos artificiosos (no mellor estilo Bendis), tensión sexual non resolta entre os protagonistas e distancia irónica. Ou sexa, unha delicatessen.

Avon Oeming, como sempre, é dicir: magnífico.

martes, outubro 27, 2009

Hellboy: A escuridade chama



Individualmente consideradas, as narracións que conforman o ciclo de Hellboy poden interpretarse coma un simple divertimento, a reciclaxe en clave lúdica dos lugares comúns do xénero terrorífico. Porén, unha lectura global e ordenada revela unha realidade máis complexa, un texto hipercodificado, transxenérico e irónico co que se revisa o xénero e se explora a súa viabilidade contemporánea. Recoñecendo as limitacións de Mike Mignola como guionista, penso que tampouco debemos pasar por alto a súa claridade de ideas respecto ao proxecto que quixo desenvolver (e está a desenvolver) coma autor completo. As historias de Hellboy poden parecer simples, repetitivas ou superficiais, pero o conxunto da proposta resulta, en moitos sentidos, máis moderno e estimulante que outras moitas producións mellor consideradas.

Hai na cabeceira dous tipos de historias. Dunha banda, arcos argumentais dunha certa extensión, organizados en miniseries de varios números e normalmente centrados principal ou secundariamente na tensión entre liberdade individual e predestinación que constitúe o drama persoal do protagonista; doutra, narracións breves a través das cuais o autor dialoga coa tradición do xénero terrorífico. A escuridade chama (Norma, 2008) estaría no primeiro grupo, levando un paso máis aló a rivalidade entre Hellboy e Baba Yaga, que nos últimos tempos se está revelando como a principal antagonista do demo vermello en sustitución de Rasputín. O relato axéitase ao que o autor nos ten afeitos, coa habitual recuperación de figuras arquetípicas do xénero macabro (desta volta as meigas, ata agora prácticamente ausentes), unha incursión no folclore ruso e a habitual resolución a puñadas dos conflitos esotéricos aos que o protagonista se ve sometido.

Cómpre destacar o soberbio labor aos lápices dun Duncan Fegredo que mantén un perfecto equilibrio entre a súa personalidade como ilustrador e a coherencia visual da cabeceira, ben secundado por un Dave Stewart que se reivindica coma un dos mellores coloristas do momento.

Entradas relacionadas

domingo, outubro 11, 2009

Wild Worlds



A recopilación dos cómics que Alan Moore escribiu nos anos 90 para Image e Wildstorm en tomos como o de WildC.A.T.S. (Norma, 2009) ou este Wild Worlds (Norma, 2009) pode entenderse xustificada, ademáis de pola lexítima vontade dos editores de tirarlle aproveitamento económico ao nome duns dos escritores máis importantes do momento, pola conveniencia de que o conxunto da súa obra resulte accesible para calquera lector que se queira aproximar a ela. Dito iso, poucos motivos máis aconsellan a reedición ou mesmo a lectura dos cómics que integran este volume.

O tomo ábrese cun insubstancial crossover de catro capítulos entre Spawn e os WildC.A.T.S. caóticamente debuxado por un Scott Clark que se cingue ao canon gráfico da época: sacrificio da narrativa a prol dunhas composicións imposibles, dexeneración anatómica e confusión xeralizada. A historia de Moore é tan terrible coma se fose calquera outro guionista da factoría Image quen a escribise.

A miniserie Voodoo: Dancing in the dark supón unha certa mellora, tanto no argumental como no artístico. Moore tenta crear unha atmósfera de terror esotérico a partir da ambientación da historia en Nova Orleáns, mais a superficialidade do enfoque e as concesións á vergonzante exhibición anatómica da protagonista reducen os resultados a un policíaco convencional e non pouco inxenuo. Michael Lopez e Al Rio incurren nos tópicos anteditos do debuxo noventeiro, mais mantendo unha certa pulcritude narrativa.

En Deathblow: Byblows, Moore ofrece unha nova version do personaxe Deathblow que (seica) morrera e que (seica) era recuperado así para o seu posterior uso (do que non teño noticia). Ilustrada por un Jim Baikie especialmente tosco, a miniserie invirte tres capítulos para narrar o que cabería en un.

Incomprensiblemente, pecha o tomo WildC.A.T.S.: Reencarnación, unha historia escrita por Moore e debuxada por Travis Charest que sairía publicada no número 50 da cabeceira creada por Jim Lee e que Norma incluira xa no recopilatorio anterior.

Non me esquece falar de Wildstorm Spotlight: Majestic, un capítulo único debuxado por Carlos D’Anda que probablemente constitúe, malia a súa discreción, o mellor deste volume. Moore escribe unha historia protagonizada polo icónico Mr Majestic (enésimo Superman apócrifo) sobre a morte do universo, o que lle permite combinar os seus coñecidos delirios cosmogónicos cun agradecido ton de melancolía galáctica.

Entradas relacionadas
Tom Strong 1

martes, setembro 29, 2009

Daredevil: Condenados



O proceso de transformación a que Frank Miller someteu a Daredevil desde que se fixo cargo da súa cabeceira atopa unha primeira culminación no número 182 da serie orixinal que recupera Panini no seu quinto volume BoME adicado ao personaxe baixo o título Condenados (Panini, 2009). Nese punto finaliza a liña argumental que, coa relación entre Daredevil e Elektra no cerne, termina de redefinir a estatus de Kingpin e Bullseye, o primeiro como antagonista principal do personaxe e o segundo como xemelgo rival. O número 181, coa morte de Elektra a mans de Bullseye (penso que non estrago nada revelando un dato de hai máis de 25 anos e devorado xa pola continuidade) reincide na dimensión tráxica que se lle quere dar ao superheroe cego e pode considerarse un auténtico clásico do xénero. É certo que o capítulo se dirixe a un lector moi distinto do actual, máis inxenuo ou, se cadra, menos maleado polo abuso do asasinato/resurrección de personaxes coma fórmula comercial, mais conserva aínda a forza que lle outorga non só a súa perfecta execución gráfica (máis outra vez, Miller está soberbio na narración) senón a súa indiscutible congruencia coa liña argumental precedente. E non só iso, a ambigua caracterización de Elektra fai que a súa morte conculque o esquema clásico segundo o cal o heroe morre nun sacrificio a prol dun ben maior. Elektra, difícilmente clasificable como heroína, e Bullseye son dous asasinos a pelexar por intereses, sen fins altruistas á vista, o que non impide que a morte da primeira achegue un paso máis a Daredevil ao abismo e toque emocionalmente ao lector.

A partir do número 183, Miller desenvolve unha historia sobre o tráfico de drogas co Castigador coma antagonista. O xiro argumental válelle ao autor para relaxar o ton dramático da cabeceira e recuperar en boa medida un certo convencionalismo superheroico que, casualmente ou non, se ve acompañado dunha proposta formal menos coidada.

Entradas relacionadas
Daredevil: Marcado pola morte - Elektra

Entradas relacionadas – Frank Miller

xoves, setembro 17, 2009

Tres sombras



Se había algo que facía sobrancear unha cabeceira tan discreta como Ring Circus era o marabilloso debuxo de Cyril Pedrosa, artista moi influenciado polo Disney máis recente, especialmente na feitura dos personaxes. Tres sombras (Norma, 2008), unha fábula escrita por el mesmo e premiada en Angoulême no 2008, amosa unha faciana ben distinta do debuxante francés. A cor, recurso que o autor manexaba con exuberancia nos seus traballos previos, deixa paso a un branco e negro menos espectacular pero que lle dá pe a empregar unha variedade de recursos maior. Aínda que perde en preciosismo e inmediatez, Pedrosa adopta unha diversidade de rexistros que enriquecen o seu traballo, amosando un catálogo de solucións amplo e imaxinativo. Doutra banda, a mellor proba de que a súa narrativa segue a ser magnífica é a velocidade con que se poden ler as case 300 páxinas que compoñen un álbum que se reivindica así como accesible tamén para rapaces novos.

Mais se cadra é na definición do ton da historia onde Tres sombras resulta máis obxectable. Pedrosa incorpora compoñentes habituais da narrativa xuvenil, dende o protagonista infantil a elementos fantásticos pasando polo pulo aventureiro que preside a viaxe dos personaxes principais. Mais de súpeto, o fantástico torna en alegórico ao tempo que se mantén unha molesta vocación moralizante. Ademáis, o ritmo narrativo e a estrutura do relato semellan descompensados, cun contraste entre os lances que se presentan delongadamente e os que se sustancian de xeito apresurado. Analizada no seu conxunto, a obra invita a seguir a traxectoria dun Pedrosa que engade á súa condición de debuxante magnífico a de escritor prometedor.

Entradas relacionadas
Ring Circus: Os revolucionarios
Ring Circus: Os amantes

mércores, setembro 16, 2009

Maus



A concesión en 1992 do premio Pulitzer ao Maus de Art Spiegelman marcou un fito na historia do cómic e supuxo a consagración definitiva dunha obra que xa colleitara excelentes críticas e importantes premios dentro do medio: un en Angoulême, un Max & Moritz e dous Eisner entre outros. Mais a obra foi tamén, en certo sentido, vítima do seu éxito, ao acadar un pouco favorecedor estatus de intanxibilidade. Recoñezámolo, os afeccionados ao cómic empregamos a Maus como ariete na loita pola dignificación do medio. A maioría das veces que mencionamos a obra facémolo exhibindo o seu premio Pulitzer coma certificación obxectiva da súa calidade e confirmación da validez do medio. Esta totemización, ademáis de demostrar que precisamos do recoñecemento externo para fornecer as nosas conviccións e revelar, xa que logo, unha actitude acomplexada pola nosa banda, impide de feito unha correcta valoración crítica da obra, baseada na súa estricta valía antes que na súa utilidade simbólica.

É máis, no canto de amosar tanto agradecemento á Universidade de Columbia e ao Padroado do Premio Pulitzer, ben poderiamos preguntármonos non xa por que non existe unha categoría dos mesmos adicada con carácter xeral á BD, senón como mínimo por que este é o único cómic que ten recibido o galardón nos máis de 90 anos da súa historia. Dito doutro xeito, non se ten publicado entre 1992 e hoxe ningún outro cómic merecente dun Pulitzer? Tan irrepetible, tan único na súa especie é Maus?

E aínda máis, non me sorprende que fose precisamente unha obra sobre o holocausto a primeira e única BD en romper esta barreira e ser acollida no selecto club dos premiados Pulitzer, confirmando a tendencia a modular a valoración das producións culturais en función da solemnidade do asunto do que se ocupan. Por poñer un exemplo, dubido que un clásico tan inexpugnable como o Príncipe Valente de Foster, en tanto que intrascendente incursión no imaxinario artúrico, tivese a menor oportunidade de obter un Pulitzer.

Co anterior non pretendo devaluar a obra de Spiegelman senón precisamente o contrario: soster que a súa reivindicación pode sosterse en criterios estrictamente artísticos. Veño de rematar a versión en galego (Inrevés, 2008) da obra coa impresión de que amosa unha exemplar resistencia ao paso do tempo. Spiegelman acerta coa renuncia a presentarnos ao seu pai Vladek coma heroe supervivente e engrandecido pola súa xesta persoal, deixando constancia do complexo e contraditorio da súa personalidade (o seu carácter irascible, cicateiro, maniático, voluble…) e da difícil relación entre ambos. O debuxo de Spiegelman, co seu trazo expresionista e a súa economía de medios, mantén tamén unha peculiar modernidade. A día de hoxe o relato no seu conxunto conserva aínda unha forza conmovedora que deriva da perfecta (anque sinxela e prácticamente lineal) narración dos feitos antes que da súa cacarexada veracidade.

Cómpre destacar tanto a moi correcta tradución de Diego García e Olga Amado dun texto nada doado, coma o conxunto da edición de Inrevés. Que fose unha editorial mallorquina a que tomase a iniciativa de publicar en galego unha obra tan significada (e que o fixese ben) debería ser materia para a reflexión.

mércores, setembro 02, 2009

Londres, literatura en pedra



Para imaxinar Londres, Edgar P. Jacobs empregou o hemisferio cerebral dereito; Alan Moore e Eddie Campbell valéronse do esquerdo. Londres, literatura en pedra, primeira Paisaxe de papel posvacacional.

xoves, agosto 20, 2009

Criminal: Mala noite



Para cantas variacións dá a terna perdedor/muller fatal/poli corrupto? Para poucas, na miña opinión, especialmente se quen as escribe se deixa levar pola melodía dun saxo decadente. Malia iso, recoñezo que estaba a disfrutar con Mala noite (Panini, 2009), o cuarto arco argumental de Criminal, a cabeceira noir creada por Ed Brubaker e Sean Phillips, desta volta cunha narración planificada a conciencia e na que cada pequeno detalle termina demostrándose relevante. Ademáis, Brubaker inclúe, nunha chiscadela á que o non nos ten afeitos, un cómic dentro do cómic, cunha tira de prensa protagonizada por un detective que é claro homenaxe a Dick Tracy, mais tamén a Slam Bradley e a calquera outro tipo duro de historieta.

Mais as dúbidas abrollan de novo na conclusión do relato. Coido que Brubaker non acerta recurrindo ao tópico manido do desdobramento de personalidade, menos aínda coa sobreexplotada imputación ao personaxe de ficción das accións das que renega a conciencia do protagonista. Pero en definitiva, a cuestión esencial é se ten sentido ou se merece tanta gabanza unha cabeceira na que dous grandes do cómic americano consagran o seu probado talento a reproducir esquemas que teñen sido xa explorados en todas as súas vertentes. Dito doutro xeito, é precisa unha superbanda para versionear clásicos do blues?

Entradas relacionadas
Criminal: Lawless
Criminal: Covarde
Criminal: Os mortos e os moribundos

Entradas relacionadas – Ed Brubaker

mércores, agosto 19, 2009

Tom Strong 1



Sinalar o carácter icónico do personaxe de Tom Strong é pouco menos que caer na obviedade. Así o indican a sonoridade do seu nome, a súa orixe, que lembra a Verne, Rice Borroughs e tantos outros, e o seu perfil moral, dunha simplicidade típicamente heroica. Porén, en poucas ocasións ten construido Alan Moore unha narración tan ancorada na súa literalidade e, por tanto, tan frontal e sinxela, coma nos capítulos que compoñen este primeiro tomo (Norma, 2006) das aventuras do personaxe, nos que a vontade de recuperar unha ollada inocente predomina sobre calquera intención revisionista ou referencial.

Así, a ese personaxe-icona incorpórase unha familia heroica, dous secundarios amables (un simio parlante e un robot mordomo que aportan o contrapunto cómico) e uns viláns tan xenerosos en grandilocuencia coma escasos en matices. Establécese deste xeito o marco idóneo para desenvolver unha forma de relato centrado na aventura e o enxeño nun contexto moralmente plano, no que a literalidade da trama capitaliza o interese do texto por riba duns dilemas éticos prácticamente inexistentes. Chris Sprouse contribúe eficazmente aos mesmos fins, con deseños perfectamente acaídos e un debuxo asequible e luminoso, e igual sintonía presentan as páxinas que aportan outros debuxantes, primeiras figuras como Arthur Adams, Gary Frank, Dave Gibbons ou Jerry Ordway que participan en calidade de “artistas invitados” .

O texto reclama, xa que logo, un lector de ollada limpa e disposto a marabillarse ou, dito doutro xeito, mal encarreirado estará o lector habitual de Moore que busque nas páxinas desta cabeceira a mensaxe analítica e desmitificadora que lle é característica: o obxectivo non é derrubar mitos senón reconstruilos. Atopamos, é certo, algúns dos rasgos de estilo propios do de Northamton, coma o xogo metaliterario do primeiro capítulo ou a presentación de acontecementos pasados baixo fórmulas narrativas anticuadas ao xeito do que xa fixera en Supreme. Fóra diso, o único subtexto semella ser precisamente a falta de subtexto.

Entradas relacionadas

mércores, agosto 12, 2009

Stuck rubber baby



Todo o bo que lera sobre Stuck rubber baby (Dolmen, 2006) era certo. Considerando o moito e moi gabancioso que se ten escrito sobre a obra de Howard Cruse, probablemente non sexa preciso maior comentario. Entre os seus múltiples acertos destaca o de revestir de conxunto de vivencias persoais o que non deixa de ser un relato social e político sobre a intolerancia. Mantén ademáis o control emocional en todo momento, sen caer en excesos dramáticos e cun tratamento mesurado, anque non equidistante (cabe a equidistancia fronte o racismo e a homofobia?), do conflito social retratado. Por último, non se adoita dicir, probablemente polas moitas virtudes do texto, que Cruse é un estupendo debuxante, pouco atractivo nunha primeira achega, mais exemplar no empego de recursos para o aproveitamento da páxina.

domingo, agosto 02, 2009

Valentina 1



O criterio seguido na organización do primeiro volume recopilatorio das historias de Valentina (Norma, 2008) resulta cando menos cuestionable. No canto de seguir a orde de publicación orixinal, seguiuse a cronoloxía do personaxe, de xeito que as historias protagonizadas pola Valentina nena e adolescente anteceden a A curva de Lesmo, aventura inaugural do personaxe. Esta ordenación non só dificulta o seguimento da evolución do autor, senón que entorpece a percepción dun rasgo nada irrelevante: que Valentina naceu como secundaria e terminou devorando ao suposto protagonista, o detective cultureta Phillip Rembrandt “Neutrón”. E non é de estrañar que así fose, considerando que a fotógrafa imaxinada por Guido Crepax non só segue a ser chic e sexy cuarenta anos despois da súa creación, senón que probablemente non deixou de selo en todo este tempo.

Non se pode dicir o mesmo das súas aventuras, que dan lugar, cando menos, a sentimentos enfrontados. Por unha banda, o pastiche de deseños pop-art sobre música de jazz con intrigas que lembran ás películas de Flint e demáis excesos xenuinamente sesenteiros invitan a unha lectura indulxente e desprexuizada. Porén, algunhas historias teñen un punto pretensioso tan molesto como propio do seu tempo, e o mesmo pode dicirse das continuas apelacións a autoridades do mundo da cultura (artistas de vangarda, clásicos da literatura, sociólogos, críticos…) nas que Crepax semella buscar unha lexitimación artística que hoxe só pode interpretarse como acomplexada.

No outro extremo, a delicada liña gráfica de Crepax, o seu poderío iconográfico e a naturalidade con que integra a experimentación formal son sólidos argumentos a prol do disfrute estético deste clásico que, aínda que ancorado no seu tempo, segue a manter un indiscutible interese.

xoves, xullo 30, 2009

Viúva Negra: As cousas que din dela



Ou as vendas da anterior miniserie protagonizada pola Viúva Negra foron moderadamente boas ou alguén en Marvel debeu de considerala un éxito creativo, visto que lle encargaron ao seu guionista unha continuación. En As cousas que din dela (Panini, 2009), Richard K. Morgan toma como punto de partida algúns aspectos que quedaron sen pechar na historia precedente e mantén o seu ton afectadamente tremendista. A Viúva compórtase totalmente fóra de personaxe, adoptando conductas máis propias dun Punisher feminino que do personaxe do universo Marvel que se supón que é. De fondo, unha rutinaria trama sobre capos da delincuencia e vinganzas persoais que se permite suxerir, tachán tachán, que o governo dos USA leva a cabo nas sombras actividades pouco presentables. Morgan crea un contexto nada superheroico que convirte a presenza dun Daredevil pésimamente escrito nunha estridencia perfectamente innecesaria.

Así as cousas, non é de estrañar que dous artistas tan talentosos como Sean Phillips e Bill Sienkiewicz se sumen con entusiasmo ao fiasco xeralizado, anulando recíprocamente cadansúas virtudes e ofrecendo unhas páxinas toscas e desganadas. Mención especial para a escena do pesadelo de Natasha, peluche asasino incluido. Terror onírico de qualité.

Entradas relacionadas – Viúva Negra
Viúva Negra: Volta a casa

Entradas relacionadas – Sean Phillips
Criminal: Covarde

martes, xullo 28, 2009

Astonishing X-Men: O don



Os Astonishing X-Men de Joss Whedon e John Cassaday poden considerarse expresión dunha certa contemporaneidade no que ao tebeo superheroico atinxe. É certo que o escritor plantexa xa no limiar da obra a súa débeda coa versión máis clásica do equipo mutante, con mencións explícitas ás etapas de Chris Claremont con John Byrne e Paul Smith, mais tanto o seu xeito de facer coma o de Cassaday adoptan as formas predominantes hoxe no mainstream norteamericano.

A contratación por Marvel do creador de Buffy para dar a súa versión dos X-Men supuxo un evidente golpe de efecto que a compañía quixo fornecer cun debuxante de primera liña. De aí que lle desen todo tipo de facilidades a un John Cassaday moi considerado artísticamente dende que acadara sona con Planetary, mais pouco fiable nos prazos de entrega. A comparación entre o antes e o agora do debuxante norteamericano amosa unha evolución cando menos cuestionable. Todos os seus esforzos parecen hoxe concentrados na caracterización de personaxes, a diferenciación anatómica e a expresividade facial, aspectos que manexa con solvencia. Porén, a narrativa e o deseño de espazos amosan a un Cassaday apático, que repite coma un solo de tambor un esquema de páxina máis propio dun storyboard que dun cómic e que, sen a eficacia da colorista Laura Martin, carecería por completo de profundidade. Boa mostra da deixadez deste “novo” Cassaday son as súas portadas, deseños tan elementais que, pretendendo ser síntese de algo máis complexo, deixan tras de si a sospeita de que o rei está espido.

Algo semellante pode dicirse dun Whedon centrado no tratamento duns personaxes que recuncan na súa caracterización máis clásica, con Kitty Pryde, a inspiración confesa da súa Buffy, como vehículo da narración. Algo debeu de mudar na poética superheroica cando o miolo da cuestión non é o como se adquiren e exercen os superpoderes senón o por que se adopta o rol de superheroe en pixama. O cuestionamento que partiu de Watchmen e se espallou polas marxes do xénero (Wanted, Powers, Supreme, Kick-Ass…) alcanzou xa o cerne mesmo do mainstream (a recente Guerra Civil sería outro exemplo), aínda que cunha comprensible prudencia nas conclusións.

Polo demáis e a partir de alicerces tan escasamente orixinais coma a xenreira antimutante ou a rivalidade entre membros do grupo, Whedon desenvolve unha trama correcta, que combina a tabula rasa co pasado da franquicia con chiscadelas para os amantes da continuidade. Formas vellas en corpos novos, como diría Ovidio. Na fin do traxecto fica a sensación, xenuinamente contemporánea, de que se fixo un camiño moi longo para percorrer unha distancia moi curta. Viñetas grandes, diálogos breves, páxinas que voan… o signo dos tempos.

Entradas relacionadas – X-Men
Novos X-Men: E de Extinción

Entradas relacionadas – John Cassaday
Eu son lexión: O fauno danzante - Vlad

venres, xullo 17, 2009

A marca marela



Máis de medio século despois da súa publicación orixinal, non pode dicirse que A marca marela (Grijalbo, 1984) siga plenamente vixente. Pola contra, son moitos os elementos da que probablemente sexa a aventura máis célebre de Blake e Mortimer que evidencian o tempo transcurrido: dende os rasgos xerais dunha trama que hoxe se revela inxenua e previsible, ata a megalomanía do antagonista, pasando por algunha solución deus ex machina. Iso sen entrar en cuestións de xénero (a invisibilidade da muller), socioculturais (o arquetípico servinte hindú do “colono” Mortimer) ou formais (a molesta redundancia duns textos de apoio que describen, unha e outra vez, o que se pode ver nas viñetas).

Dito iso, ainda é moito o que esta obra, debidamente contextualizada, pode ofrecer. Blake e Mortimer son o punto de encontro de diversas figuras tradicionais da cultura popular, dende a parella investigadora que parte de Holmes e Watson, ata os aventureiros pulp, arquetipos que se ven así trasladados a un novo eido, a banda deseñada de orientación xuvenil. As súas historias son unha celebración do espíritu aventureiro presentado mediante o contraste de dúas personalidades matizadas: un Blake flemático e cerebral fronte un Mortimer afouto e impulsivo. A súa é a camaradería viril de tantos heroes do seu tempo e que hoxe dá lugar a tantas suspicacias.

Fronte a outras entregas da mesma saga, de ambientación exótica (Exipto ou a Atlántida; o mundo era aínda un lugar misterioso e inexplorado a mediados do século pasado), A marca marela transcurre nunha cidade de Londres que se describe cunha vocación realista que hoxe semella un tanto inocente. Non só se fai parada nos escenarios máis pintorescos da capital, senón que hai unha identificación obsesiva de cada un dos espacios nos que se sitúa a acción, no que semella un intento de convencer ao lector da veracidade dun relato, por outra banda, repleto de científicos tolos, hipnose e seudociencia.

O debuxo de Edgar P. Jacobs, coa súa perfección xeométrica e o seu colorismo pop, define a liña clara como só outro xigante do seu tempo foi quen de facer: Hergé, do que foi amigo e colaborador. De feito, as páxinas deste álbum revelan a promiscuidade artística destes dous autores, con imaxes das que podemos atopar réplicas exactas en álbumes de Tintin. Se no temático, Jacobs recolle e prolonga unha tradición, no gráfico é, xunto con outros, o pai dunha tendencia que sería seguida, revisada e homenaxeada (tamén parodiada) ata os nosos días.

mércores, xullo 15, 2009

Diario dunha pantasma



Diario dunha pantasma (Ponent Mon, 2007) sitúa o canón de luz nos aspectos da actividade creativa que normalmente permanecen nas sombras. Nicolas de Crécy plantexa ao lector unha complexa reflexión sobre o feito mesmo de escribir e debuxar e faino cunha personificación (ou cousificación?) simplificadora: a pantasma do título, un peculiar personaxe de forma e personalidade imprecisas, representa o carácter inacabado da obra artística que se atopa en proceso. A pantasma é plástica e permeable, pode adoptar formas e transmitir ideas. A narración avanza ao tempo que o fai a súa propia metáfora, este personaxe cuxo propósito vital é o de acadar un carácter de seu, a forma definitiva que a definirá como ser/obra acabado.

A irrupción do autor a metade de narración corrixe o curso da mesma. De Crécy opina en voz alta sobre as viaxes e o turismo, as obras de encargo, a ollada do estranxeiro. Hai un vicio de orixe, parece dicir, en calquera proxecto que pretenda presentar ao lector unha realidade lonxana. Toda posición asumida polo narrador é impostada, parcial, sesgada; no mellor dos casos, autoconsciente. A pantasma desaparece ou se cadra transfórmase, de acordo coa súa natureza, en relato. O autor xoga coas estruturas do medio, as viñetas aparecen e desaparecen, o branco e negro puro enriquécese con sombras ocres.

A obra supera o principal risco da metaficción, a frialdade, chegando o lector á fin da viaxe plenamente inmerso na lectura. Chama a atención ata que punto se pode empatizar cun personaxe coma esa pantasma que non deixa de ser unha tabula rasa. Ou se cadra é o eco da simpatía que sentimos polas mascotas comerciais, os personaxes de debuxos animados e os funny animals, panteón de divinidades para unha pantasma que aspira a convertirse nun deles. O último truco do autor, que presenta este personaxe como a pílula que lle permitirá ao lector dixerir un relato que, abordado doutro xeito, resultaría moito máis árido.

venres, xullo 10, 2009

As rúas de area



O de Engurras (Astiberri, 2007) foi un caso sen moitos precedentes no noso país: obra multipremiada, varias edicións vendidas, sorprendente repercusión nos medios, merecido Premio Nacional de Cómic ao seu autor, adaptación ao cinema… Un pode imaxinar a vértixe de quen debe asumir que ese será o parámetro polo que se medirá toda a súa produción posterior. As rúas de area (Astiberri, 2009) é a primeira obra que publica Paco Roca dende Engurras. Semella errado interpretar as claras diferencias entre as dúas obras, moi notables no argumental, como froito dunha vontade de Roca de se afastar do seu exitoso precedente. Non só o proxecto estaba xa en marcha cando a obra anterior se publicou en España, senón que ademáis, as claves fantásticas deste novo álbum resultan plenamente coherentes coa restante obra previa do autor valenciano.

A tradición literaria na que se inscribe As rúas de area resulta ben evidente e, de feito, aparece explícitamente mencionada na introdución de Vittorio Giardino que acompaña o álbum. Na historia, con evidentes ecos de Alicia e do pesadelo kafkiano, o protagonista cruza inadvertidamente a fronteira da realidade e se introduce nun mundo onírico que, malia a súa aparente anarquía, si se atopa rexido por normas. É na procura da lóxica fuxidía que domina esa nova realidade que o autor presenta unha imaxe invertida do noso mundo e o seu absurdo cotián.

Só o apartado gráfico abonda para xustificar sobradamente o tempo invertido na lectura desta obra. As páxinas que a compoñen amosan a un Roca que ten depurado o seu delicadísimo estilo ata extremos que están fóra do alcance da maioría dos seus contemporáneos. O lector que se asome a este libro atopará nel un mostrario de imaxes dondas e fascinantes, nunha disposición xenuinamente persoal e sempre harmoniosa, ademáis de algunhas curiosas referencias visuais tan explícitas comas as literarias. Mesmo a elección dunha paleta de cores algo máis escura do que un podería, a priori, considerar acaído para un relato destas características termina resultando un evidente acerto.

Dito iso, debo confesar unha certa decepción tras a lectura do álbum. Recoñezo que este tipo de relatos non adoitan estar entre os meus favoritos, se cadra porque as súas posibilidades ficaron xa ben definidas nos clásicos da tradición. Pero aínda facendo abstracción diso, o plantexamento de Roca non chega a convencerme. O punto de partida, o desencadeante da caída (fuxida?) a ese novo universo de significados, é un episodio simbólico (a cita nun banco para a eventual sinatura dunha hipoteca) obvio e torpe. A presentación demorada da paisaxe onírica e os seus quiméricos habitantes ten, ao meu entender, máis de recreación autocompracente que de contido sustancial. E finalmente, a conclusión do relato pode interpretarse como unha chamada a reorganizar os nosos valores e prioridades, mais tamén como unha máis discutible reivindicación do refuxio fantasioso e a irresponsabilidade infantil.

Xa que logo, e para convencerme de que non participo dese popular deporte que consiste en lapidar ao triunfador, animo a todo lector a que se achegue a esta obra e a xulgue por si mesmo. Porque por talento e traxectoria, Roca segue a ser o autor a seguir.

Entradas relacionadas
Engurras

mércores, xullo 08, 2009

Long John Silver: Lady Vivian Hastings



Analizándoo só dende un punto de vista comercial, este primeiro álbum de Long John Silver ten dous elementos ao seu favor. Por unha banda, o seu protagonista é un dos personaxes máis carismáticos dun clásico da literatura universal como é A illa do tesouro de Robert L. Stevenson. Por outra, a ilustración da capa non só resulta de seu atractiva, senón que é representativa do principal punto de interese do álbum. Que retrato farán Xavier Dorison e Mathieu Lauffray dese personaxe que se nos presenta en sombras e de costas ao lector?

É de aí de onde xurden as maiores eivas deste cómic. Porque o seu Long John Silver aparece caracterizado sen excesiva convicción, cunha personalidade que carece da forza e carisma do seu referente literario e, o que semella aínda máis estraño, sen que haxa apenas referencias explícitas ou implícitas á novela de Stevenson. Non penso que os grandes clásicos deban ser intocables, mais entendo que si cómpre algunha xustificación para facer uso deles. Xustificación que, neste caso, non existe.

Unha mágoa que os autores sometan á pesada sombra do clásico de Stevenson un primeiro álbum, Lady Vivian Hastings (Norma, 2009), correcto dentro das súas pretensións, cun guión directo e ameno, ben afianzado nos tópicos do xénero e claramente mellorado polo debuxo espectacular e preciosista de Lauffray. Sen sorpresas nin grandes achados, Dorison introduce os elementos principais dunha trama que desenvolverá, a priori, en tres álbumes máis. Resistirá o galeón o peso con que os autores decidiron cargalo?

martes, xullo 07, 2009

Tomorrow Stories 2



Tras a lectura completa dos 12 números de que constou a serie Tomorrow Stories podemos dicir que a nota predominante foi a da irregularidade. Nas súas páxinas atopamos a partes iguais enxeño e ideas fallidas, humor intelixente e chistes fáciles, experimentación fértil e improductiva. O segundo tomo (Norma, 2009), sen o factor sorpresa das primeiras entregas, pode deixar unha certa sensación de decadencia, o que non impide que se rexistren aínda momentos salientables.

A recuperación do serial protagonizado por Jack B. Quick reivindica á creación de Alan Moore e Kevin Knowlan como o personaxe máis memorable da cabeceira. Moito menos referencial que os seus compañeiros, Moore usou a este pequeno inventor da América profunda como vehículo para ideas delirantes, dende a inversión da lóxica da abducción extraterrestre á concepción das etapas madurativas do ser humano como lugares físicos (é dicir, supoñer que Adolescencia é unha vila que conduce a outra chamada Un Bo Lío). Greyshirt, o heroe pulp desenvolvido coa complicidade de Rick Veitch, foi o outro grande beneficiario do talento de Moore. Neste volume temos dende un capítulo que narra hábilmente unha historia mantendo constante a perspectiva visual do conductor dun taxi ata unha parodia de musical, cun hilarante capítulo no que as personalidades senlleiras do nazismo se reencarnan en cascudas.

No lado negativo, a ollada paródica sobre a industria do cómic que pretendía ofrecer o serial de Splash Brannigan non chega a funcionar en ningún momento, malia o correcto labor de Hillary Barta; a figura do superheroe patriótico ben merece unha parodia máis intelixente co humor zoupón e por momentos escatolóxico que atopamos no First American de Moore e Jim Baikie, algo que fica probado no capítulo no que se nos narra a orixe do heroe como acumulación de orixes tópicas, apenas o único intre en que o serial sobrevoa o seu propio nivel; por último, The Cobweb, o personaxe creado xuntamente con Melinda Gebbie, mantén unha atonía constante en todas as súas entregas.

Visto con perspectiva, un proxecto de viabilidade tan complicada como Tomorrow Stories fica na extensa produción de Moore como un experimento tan imperfecto como interesante no intento de reconstrucción do tebeo popular norteamericano que foi a súa liña ABC.

Entradas relacionadas – Tomorrow Stories
Tomorrow Stories 1

Entradas relacionadas – Alan Moore
Promethea 1

venres, xullo 03, 2009

O Perdición: Os canóns de ouro




Van alá catro anos dende a publicación de O Perdición: Os canóns de ouro (Dib·buks, 2005) sen que haxa constancia algunha da súa eventual continuación máis aló dunhas planchas colgadas polo debuxante Carlos Puerta na súa páxina persoal. Unha mágoa, xa que este que se prevía como álbum inicial dunha serie de catro deixa unha moi boa impresión.

A proposta do veterano guionista Lorenzo F. Díaz axústase perfectamente aos canons das historias clásicas de piratería, con mapas do tesouro, abordaxes e duelos a espada. Sen máis pretensións que a de construir un sólido relato de aventuras, o escritor traza unha narración lineal e directa, presidida polos principios de acción e intriga e que conta coa dose axeitada de interrogantes para xustificar unha continuación. O estilo artístico do debuxante Carlos Puerta semella máis proprio de ilustración, actividade que tamén desenvolve profesionalmente, que de cómic, a pesar do cal o seu plantexamento narrativo é impecable; unha mágoa que a calidade da reprodución non permita apreciar nas mellores condicións o seu traballo.

luns, xuño 22, 2009

Kaarib



As apariencias enganan e este Kaarib é unha boa proba. Calquera que contemple as capas dos tres álbumes que compoñen a serie e mesmo quen se asome ás páxinas interiores levará, probablemente, unha idea equivocada do que este cómic é. O debuxo de Jean-Paul Krassinsky, de plantexamento e composición inequívocamente europeos pero con claras influencias manga na configuración dos personaxes, contribúe a crear unha imaxe xuvenil e lixeira que concorda coa concepción, fornecida polas recentes experiencias cinematográficas, do xénero de piratas como vehículo para a evasión aventureira.

Cómpre matizar. Kaarib é, efectivamente, un cómic de piratas que participa da pulsión aventureira propia do xénero, mais dista moito de ser un produto de consumo doado. Aos tópicos propios do xénero, o escritor David Calvo engade un plantexamento fantástico que incorpora, ademáis, elementos do folclore caribeño. O resultado é unha trama complexa e requintada, de ton máis grave do que imprime o estilo gráfico de Krassinsky e na que os personaxes se alonxan do estereotipo a partir do cal foron, aparentemente, concebidos (o heroe, a moza o contrapunto xuvenil). A historia non termina de callar aínda que se rexistran bos momentos, especialmente cando se atopan solucións de síntese que superan a separación entre forma e fondo. Por exemplo, no deseño de personaxes, algúns de feitura inquedante.

mércores, xuño 17, 2009

Ex Machina: Ex cátedra



Tanto por esta cabeceira como pola xa concluida Y o último home, recoñecemos a Brian K. Vaughan coma un escritor máis enxeñoso e hábil plantexando argumentos que desenvolvéndoos. Porén, en Ex cátedra (Norma, 2009), séptimo volume da serie Ex Machina, atopamos exemplos dos seus defectos habituais e ningunha das súas virtudes.

A historia que ocupa os catro primeiros números do volume parte dunha idea tan pouco verosímil como que o Papa de Roma invite ao ex-superheroe e agora alcalde de Nova York Mitchell Hundred a unha audiencia no Vaticano. Máis forzado aínda resulta que o propósito do encontro sexa comprobar se Hundred está poseído polo demo ou se, atención, é o propio anticristo. Velaí, Xoán Paulo II concertando un tête a tête con quen podería ser, en palabras de Madonna, the devil in disguise. E se a premisa é de seu mala, prolongala durante catro números só a empeora. Consecuentemente, estamos ante un dos momentos máis baixos da cabeceira ata o momento.

O tomo péchase cun capítulo autoconclusivo que relata a historia da Comisaria Angiotti. Trátase dunha historia de transición, de plantexamento sinxelo e pretensións modestas, narrado cos constantes saltos temporais que caracterizan a Vaughan e destinada a redondear a personalidade dunha secundaria que ata agora non acadou excesivo protagonismo. Sen conter grandes aportacións á cabeceira, mellora considerablemente os capítulos precedentes.

Entradas relacionadas – Ex Machina
Ex Machina: Apagón

Entradas relacionadas – Brian K. Vaughan

Y o último home: Comos e porqués

xoves, xuño 11, 2009

Isaac o pirata



Non parece a saga de Isaac o pirata sexa precisamente un prodixio de planificación, senón máis ben o contrario. En apenas cinco álbumes cambiou varias veces de rexistro, de argumento central e mesmo de protagonistas. Así, a pulsión aventureira do primeiro álbum (As Américas, Norma, 2003) deixa lugar a un ton máis lóbrego no segundo (Os xeos, Norma, 2004); á altura do terceiro (Olga, Norma, 2005), a cualificación de Isaac como “pirata” comeza a renxer; o cuarto (A capital, Norma, 2006) marca a transformación da historia en relato picaresco; Jacques, personaxe irrelevante na primeira metade da saga, capitaliza o quinto álbum ata darlle nome (Norma, 2007). A de Isaac é unha viaxe sen brúxula nin destino aparente, viaxe que o autor, Christophe Blain, suspendeu sine die, ainda que seguro que non por non saber cara onde conducila. Todo indica que nunca o soubo.

Así descrita a serie parece desastrosa, a carreira dun polo sen cabeza. Nada máis lonxe da realidade. O certo é que malia o exceso de improvisación, Isaac o pirata é unha cabeceira exemplar en moitos sentidos. O autor non só dá un recital gráfico, senón que demostra unha extraordinaria capacidade para manter tensa a corda dunha narración que non decae nin por un intre. O que podería ser un pastiche é realmente unha hábil combinación de xéneros: da aventura ao folletín, do terror á picaresca. As tramas ábrense pero non se pechan, todo permanece nunha perpetua indeterminación, pero a emoción perdura.

É de supoñer que Blain retomará a serie nalgún momento, se cadra para pechar o círculo definitivamente, reunir a Isaac coa súa amada e resolver o conflicto máis irrelevante da cabeceira, o da súa continuidade como parella. Porque é precisamente da súa separación de onde parte a historia e só manténdoos arredados hai espazo para a narración.

domingo, maio 31, 2009

Daredevil: Cazadores



Os capítulos que compoñen a saga que chegou a nós co nome de Cazadores (Panini, 2009) demostran ata que punto Frank Miller foi quen de impoñer a súa visión de Daredevil sobre a historia do personaxe. Así, sen alterar unha orixe que, por cuestións de estilo da época, aparece reproducida prácticamente en cada número, Miller foi introducindo sucesivos elementos que achegarían a cabeceira aos lugares comúns da súa obra, ata conformar unha versión do personaxe que prevalecería sobre a orixinal.

Miller introduce agora a Stick, mentor de xuventude do personaxe, co mesmo propósito co que introduciu a Elektra no volume anterior. Ademáis de enriquecer o pasado de Daredevil vía retrocontinuidade, os dous personaxes contribúen á súa configuración como heroe tráxico, arquetipo reiterativo na obra posterior de Miller e certamente alonxado do acróbata desenfadado que fora ata entón. Ambos sérvenlle ademáis a Miller para dar entrada ao mundo das artes marciais, tamén recurrentes na súa obra. Chama a atención a solemnidade con que se trata nestes capítulos a figura do ninja, hoxe de seu material próximo á parodia. Afeitos como estamos á homenaxe nostálxica e á recuperación posmoderna (se é que non son unha mesma cousa) do cinema de samurais, Miller non pretendía outra cousa que un cruce frontal e directo entre dous xéneros populares, superheroes e artes marciais, nun pastiche que xa fora ensaiado por Marvel en diversas ocasións pero que agora parece funcionar, fóra de modas, por vez primeira.

Polo demáis, Miller demostra non ter menos personalidade como debuxante que como escritor. As súas páxinas, en perfecta combinación coas tintas de Klaus Janson, amosan un dominio narrativo aos seus 25 anos inalcanzable para moitos artistas despois de toda unha carreira.

Entradas relacionadas – Daredevil
Daredevil: Marcado pola morte - Elektra
Daredevil: Guerra de bandas

Entradas relacionadas – Frank Miller
Hard boiled
Give me liberty
Martha Washington goes to war