É probable que a decisión de ECC de publicar La canción de Apolo (ECC, 2014) de Osamu Tezuka sexa consecuencia da excelente acollida de El libro de los insectos humanos (Astiberri, 2013) o ano pasado. Sendo obras moi diferentes entre si, teñen tamén elementos en común: ambas foron publicadas orixinalmente en 1970 e son representativas da etapa na que o mestre xaponés, ata entón centrado no manga infantil, deu entrada na súa obra a contidos destinados a un lector máis maduro. Segundo o propio autor recoñece no epílogo recollido nesta edición, La canción de Apolo xurde nun intre no que na sociedade xaponesa estaba a debaterse a conveniencia ou non de proporcionar unha educación sexual aos adolescentes, o cal, unido ao pulo que experimentou o gekiga neses anos, levou a Tezuka a a compoñer esta obra, un volume destinado a cismar con ánimo divulgativo no misterio do amor e o sexo. Case nada. Na obra de Tezuka atopamos con frecuencia obxectivos tan ambiciosos coma este: reflexionar sobre o amor, a condición humana, a espiritualidade... E sen embargo, a súa ollada limpa, dunha franqueza que hoxe semella inxenua, e as ferramentas escasamente prestixiadas das que se valeu (a fantasía, a ciencia ficción, o relato infantil...) impedíronlle sempre caer na pompa ou en excesos pretensiosos.
La canción de Apolo é a historia de Shôgo, un mozo que experimenta un noxo patolóxico cara as expresións de amor. En terapia polo seu comportamento violento, terá un encontro nun plano onírico cun ser de aspecto divino que o condenará a vivir unha frustración sentimental recorrente: morrerá e volverá vivir reencarnado, namorarase pero será incapaz de vivir o seu amor con plenitude. As primeiras páxinas dan a entender que o plan inicial de Tezuka era o de amosar a aprendizaxe sentimental do protagonista a través deste castigo prometeico (coma o Titán grego, Shôgo padecerá unha mutilación cíclica, aínda que non física, senón emocional). E así, asistimos primeiro a un breve e sinxelo capítulo ambientado na 2ª Guerra Mundial co protagonista reconvertido en nazi que se namora dunha xudía, e despois a unha segunda aventura na que Shôgo vai dar a unha illa habitada por animais intelixentes, o que lle serve a Tezuka para defender unha visión “naturalista” da afectividade. A inxenuidade da que falabamos. Mais nese punto, a narración experimenta un xiro e pasa a centrarse nas vivencias no mundo real (é dicir, máis aló das súas reencarnacións) dun Shôgo que foxe da institución na que estaba recluído e sobrevive agochado por unha muller que se propón convertelo nun atleta de maratón. Tras este extenso desvío chega outro aínda máis longo, no que o protagonista se traslada a un futuro no que a humanidade está sometida á tiranía de humanoides sintéticos e onde Shôgo confrontará a súa derradeira experiencia dun amor frustrado.
A narración non discorre de forma ordenada senón que flúe torrencialmente, algo moi propio do seu autor, que sempre antepuxo a súa vocación de “contar” a calquera consideración formal. Os problemas de estrutura de La canción de Apolo, os seus bruscos cambios de dirección ou a sensación de improvisación que transmiten moitos dos seus xiros argumentais resultan especialmente perceptibles nunha lectura lineal da obra que, cómpre lembralo, foi publicada orixinalmente de forma serial. A actitude apaixonada de Tezuka tradúcese neste título nuns protagonistas permanentemente exaltados, abocados a confrontar situacións extremas e nos que se ven involucrados os sentimentos máis fondos.
O catálogo de personaxes femininos, as súas actitudes e as que cara elas manteñen o resto de personaxes ofrecen unha moi interesante perspectiva sobre a posición da muller na obra de Tezuka, algo que xa acontecía con El libro de los insectos humanos. Abonda con sinalar a culpabilización da nai de Shôgo, cuxa promiscuidade (suxírese, mais non se afirma, que é prostituta) sería a causa da sociopatía do rapaz. Ou a fría determinación de Naomi, a rapaza que acompaña a Shôgo na illa dos animais intelixentes e que está disposta a matalo para que non se interpoña nas súas súas ambicións profesionais e persoais. Ou a asimilación entre feminidade e beleza, que leva a Shôgo a afirmar que coa deformación do seu rostro a raíña sintética Sigma “deixará de ser unha muller para converterse nun monstro”. Detalles que ben merecerían unha análise máis demorada e posta en relación co resto da produción de Tezuka. Iso si, para evitarmos chegar a conclusións condescendentes sobre a cultura nipona se cadra deberiamos lembrar que tipo de retratos femininos predominaban nos 70 no cómic do noso entorno ou preguntarnos en que medida temos progresado dende entón.
Malia ser Shôgo un personaxe de perfil sinuoso e personalidade próxima á psicopatía, resultan evidentes os esforzos do autor por humanizalo, achegalo ao lector e demostrar que a súa redención é posible. Non sendo compracente, o final deixa un pouso esperanzador. A obra constitúe, xa que logo, un novo exemplo do persoal talante de Tezuka e da súa visión benevolente respecto da condición humana.
Entradas relacionadas
El libro de los insectos humanos
Ningún comentario:
Publicar un comentario