Rayco Pulido regresa cun afiado relato criminal que retrata con lucidez a abafante atmosfera da España da posguerra.
Despois da excelente acollida de Nela (Astiberri, 2013), a súa arriscada adaptación da Marianela de Pérez Galdós, Rayco Pulido regresa con Lamia (Astiberri, 2016), unha intriga criminal ambientada na Barcelona de 1943 que acubilla ademais un retrato histórico e unha rotunda mensaxe en clave social. Elaborada na súa maior parte durante a estadía do autor na Maison des Auteurs de Angoulême, estamos perante un exemplo de obra total, na que unha proposta estética minuciosamente definida e que calquera seguidor do autor identificará como resultado dun labor de experimentación en traballos previos, acompaña unha trama que asume conscientemente os tópicos do xénero criminal mais non chega a abandonarse a eles, matizándoos nun sentido nitidamente contemporáneo. Iso sen esquecer a propia materialidade da obra, o libro, cuxo formato se afasta sutilmente dos estándares editoriais para axeitarse ás súas propias necesidades.
Lamia ábrese coa imaxe en primeiro plano dun aparato de radio no que se escoita (aínda que non se identifica explicitamente) o consultorio de Elena Francis. Eulalia, a protagonista do relato, forma parte do equipo de redactoras que responde ás cartas que chegan ao programa, a maioría delas enviadas por mulleres que piden consello acerca da súa situación persoal e moi nomeadamente acerca da súa vida en parella. Non se trata dunha nota decorativa, senón do pretexto argumental que lle permite introducir un dos temas centrais da historia, o divorcio entre a realidade social da España de posguerra e a moral que se impoñía dende as instancias de poder. Os casos que se expoñen retratan como, malia estar toda a sociedade sometida ao discurso esmagador do nacionalcatolicismo, a liberdade de que gozaban os homes permitíalles esquivar os seus ríxidos preceptos mentres ás mulleres, encarceradas na esfera familiar, non se lles proporcionaba outra receita que a mansedume e a resignación. A historia de Eulalia é a dunha muller consciente do seu sometemento que asume a aparencia externa (exacerbada, case paródica) de muller respectable como mecanismo de defensa. A ausencia de personaxes virtuosos tinxe o relato dunha agradecida ambigüidade moral e aboca ao lector a comprender a conflitiva personalidade dunha muller que se resiste a ser estigmatizada socialmente.
Intúese en Lamia un exhaustivo traballo de depuración do superfluo que non debería sorprender a quen coñeza a traxectoria previa do autor. Se Nela era un complicado exercicio de tradución de linguaxes, Sin título (2008-2011) (De Ponent, 2011), o seu primeiro traballo como autor completo, contiña un diálogo no que o autor xustificaba cada unha das súas decisións creativas fronte a unha figura crítica. Os mecanismos da ficción, a arquitectura dos relatos son preocupacións recorrentes na súa obra, mais é probable que nunca ata agora se aproximase tanto á perfección formal. Pulido traza unha narración concisa, mesmo breve para os canons actuais da novela gráfica, no que nada sobra e todo encaixa. Partindo da simplificación das formas de Nela, o autor canario deriva agora cara un acabado máis plano e xeométrico, cheo de arestas e liñas que se cruzan, ao que reconduce tanto o deseño de personaxes (magnífico o rostro-máscara da protagonista) como o escenario no que se desenvolve a acción, unha Barcelona estilizada aínda que facilmente recoñecible. O resultado é unha suma perfecta de caracterización e definición de ambientes, unha sofisticada proposta visual tan suxestiva como eficaz narrativamente.
O relato péchase cunha mestura de nihilismo e esperanza, un final ambiguo que evita xulgar os personaxes e concede a última palabra ao lector. Sen dúbida, estamos perante un dos mellores títulos deste ano que remata.
Ningún comentario:
Publicar un comentario