Skandalon

Skandalon (Dibbuks, 2014) é a historia dunha estrela de rock que descobre o poder que lle confire o seu éxito. Poder sobre os seus seguidores, poder sobre os que o rodean, poder económico, poder de feito. Coma tantos outros músicos reais nos que o personaxe está difusamente inspirado, Tazane non goza co seu estatus de estrela, ao contrario, a situación frústrao e lévao a estar tenteando constantemente os límites da súa posición de dominio. Pero Julie Maroh non pretende contar só a historia dun rockeiro. Pretende ir máis aló e reflexionar sobre as normas, a transgresión, a natural insatisfación do ser humano, a corrupción do poderoso, o lado escuro da alma. E tamén pretende asegurarse de que todo lector interpreta isto correctamente e por iso conclúe a obra cun postfacio no que expón demoradamente os principios filosóficos que quixo poñer en xogo.

Imaxinade un cómico que conta un chiste e despois o explica.

Pois iso.

Maroh non confía no lector e tampouco na súa propia habilidade para darse a entender. De aí o título, a portada (os dous transcenden o texto e apuntan ao subtexto) e ese mini ensaio final (bastante tutti frutti, por outra banda) que impón ao lector unha interpretación auténtica do relato. A ver se o entendiches, parvo, Skandalon non é un conto, non vai dun rockeiro e tal, non. Skandalon é unha metáfora, é denso, é profundo. Que como es parvo, hai que explicarcho todo.

E por iso, porque Maroh non quere contar unha historia senón expoñer unha tese (moi profunda), constrúe un relato oco e forzado, con situacións acartonadas nas que os personaxes se comportan cun dramatismo impostado. Nada en Skandalon resulta auténtico ou real, todo semella  falso, histriónico. O propio Tazane asiste ao drama de ter por vida unha metáfora, vive en Matrix. Personaxe plano, tosco e sen matices, poderiamos aplicarlle a frase de Jessica Rabbit: non é malo, é que o debuxaron así. E iso son malas novas se consideramos que non hai en Skandalon máis personaxes que Tazane. Poucos aspectos representan tan acaidamente a torpeza de Maroh á hora de caracterizar o cantante coma os episodios sexuais que protagoniza. Pretendidamente escabrosos, son realmente unha mostra do candor da autora, que aspira a escandalizar o lector con ingredientes tan obvios como promiscuidade, ambivalencia sexual ou falta de empatía cara os demais. A afectación con que a autora pon en boca do seu personaxe alusións sexuais (cando fala de sodomizar a fans ou correrse na súa boca) equivale ao neno que berra "puta" para chamar a atención, un exercicio de inxenuidade que pretende pasar polo contrario. A tournée polos tópicos do anxo caído rockeiro fai parada tamén na autoviolencia e nas viaxes místicas. Que mellor peche para este despropósito que un final new age?

A incapacidade de Maroh para estar á altura das súas propias pretensións converten a Skandalon nun traballo dobremente fallido, vacuo onde pretende ser profundo, dunha solemnidade risible, facilmente parodiable. Como ela mesma sinala no postfacio, a palabra skandalon significa "a pedra na que se tropeza". Sen dúbida, diría eu.