JLA / Titáns: O imperativo Tecnis

Non sei se é unha cuestión de respeto a unha tradición, de falta de imaxinación ou se simplemente a posibilidade de resultar orixinal no xénero superheroico resulta cada vez máis complicado. En calquera caso, parece pouco discutible que os cruces entre superheroes adoitan axeitarse a un mesmo esquema: encontro-confrontación-colaboración. E ainda que non sexa habitual, unha fórmula tan explotada pode dar todavía froitos interesantes.

Planeta edita nun volume recopilatorio a miniserie de tres números que une as traxectorias da Liga da Xustiza e os Titáns. Publicada orixinalmente en 1999, a historia parte dunha premisa interesante, extraída da traxectoria previa dos Titáns, que ven a demostrar que a tan controvertida continuidade é só un lastre para quen non é quen de tirarlle partido. A partir de aí, técese unha trama sinxela e axustada ó esquema mencionado, pero á que se lle aportan as doses de intriga, acción e interese que requiren este tipo de productos. O resultado é un cómic áxil e de lectura agradable que, a maiores, valeu para establecer os alicerces dunha nova serie dos Titáns (xa extinta e relevada pola que actualmente está a publicar Planeta en entregas mensuais).

Xa que logo, cómpre recoñecer o mérito de Devin Grayson nos guións, para os que contou coa colaboración do debuxante Phil Jiménez. Éste, pola súa banda, confírmase como o artista idóneo para tramas grandilocuentes e hiperpoboadas de personaxes (enténdese así que fose un dos escollidos para debuxar a recente Crise Infinita). O seu é un caso curioso, por unha banda pasan os anos e o seu estilo segue sen desvencellarse da influencia de George Pérez; por outra, as semellanzas van alén do imitable, extendéndose a aspectos tan relacionados co talento persoal como a planificación de páxina, o preciosismo detallista ou a pulcritude na narrativa.

En suma, un producto moi notable e se cadra inxustamente descoñecido dentro dun xénero que cada día da menos alegrías.

Gloom Cookie: The Carnival Wars

Hai xa unha chea de anos que descubrín Gloom Cookie, a creación máis popular de Serena Valentino, a través de Internet. Sen embargo, a súa publicación en castelán non tivo lugar ata o 2004, cando a editorial DCómics deu saída ós dous primeiros tomos da serie. Foi daquela cando puiden adentrarme nunha obra da que apenas coñecía uns atractivos deseños elaborados polo que sería debuxante orixinal da serie, Ted Naifeh. O resultado foi certamente decepcionante: a obra carecía de profundidade, tratándose dunha mistura superficial de romanticismo adolescente e clixés góticos. Decidín entón deixar de seguir unha serie que, por outra banda, non se seguiu publicando.

Agora cae nas miñas mans o cuarto tomo da edición norteamericana no que, baixo o título de The Carnival Wars, se recopilan os números 18 a 23 da serie orixinal. Cómpre destacar, en primeiro lugar, que o debuxante Ted Naifeh deixoulle o seu posto unha Harley Sparx que, se ben mantén o espíritu gráfico orixinal da serie, resulta claramente inferior a aquel. Os seus cadros resultan tan confusos como torpe a súa narrativa, de xeito que en demasiadas ocasións resulta complicado seguir a acción, especialmente cando os debuxos non contan con diálogos ou textos de apoio.

No que atinxe ó argumento, se os primeiros tomos reunían historias curtas e apenas vencelladas entre si, atopámonos agora no medio dunha trama a longo prazo que ten a súa orixe nun tomo previo e ha concluir noutro posterior, trama na que agroman desordenadamente superpoderes místicos, mortes e resurreccións, dimensións alternativas, etc. O seu tratamento é igualmente confuso e de capacidade emotiva ou mesmo interese escasos. De feito, como di un dos personaxes, “this is like some horrid plot to a badly written soap opera”. Eu non sería quen de definilo mellor.

Ice Haven

Random House – Mondadori iníciase na edición de cómics publicando a recente Ice Haven de Daniel Clowes, unha das figuras senlleiras do independente norteamericano. Probablemente, o primeiro que chama a atención nesta obra é o seu formato: 14,5 cm de alto por 20,5 de longo, é dicir, un formato horizontal que semella axeitarse ó das tiras dos xornais antes que a unha novela gráfica (termo sobre o cal, por certo, o autor descarga acertadamente a súa ironía). Diríase que dende a propia concepción formal da historia, Clowes renuncia a seguir o camiño fácil, vontade que se fai extensiva ó resto da obra. Así, partindo dunha premisa non excesivamente orixinal, a conmoción que provoca nunha pequena vila o secuestro dun neno, o autor vai tecendo unha historia na que se entrelazan perspectivas múltiples sobre uns mesmos feitos que nos permiten non só achegarnos a aqueles, senón tamén ós habitantes de Ice Haven.

Deste xeito, preséntasenos unha infancia inadaptada, insegura e chea de medos e, en perfecta correlación, a uns adultos contradictorios, frustrados e igualmente inadaptados. Pero por riba de todo, destaca a ollada de Clowes, o suficientemente próxima como para facer retratos emocionalmente significativos ó tempo que distante abondo para non xulgar o mundo que describe. A intención irónica axiliza a lectura sen chegar a impoñerse ó lector.

O reultado é unha obra complexa na construcción pero de lectura doada, que esixe un certo esforzo por parte do lector ó que se compensa cunha historia repleta de contido, de humor intelixente e de bo facer narrativo. En defnitiva, Ice Haven ven a demostrar que no cómic se asumen como normais obras que noutros medios serían consideradas de vangarda.

Crise de Identidade

O Universo DC leva máis de dous anos padecendo unha sucesión de macroeventos de nomenclatura diversa cuio punto de partida, se obviamos a mediocre Titáns / Xustiza Nova: Día de Graduación, é a miniserie Crise de Identidade. Escrita por Brad Meltzer e debuxada por Rags Morales, o seu éxito de crítica e público soprendeu en boa medida á editorial e deu lugar a un ronsel de crossovers que, como é habitual, mudarán todo para que nada cambie.

O argumento céntrase na Liga da Xustiza e xira en torno a importancia que a identidade segreda ten para os superheroes. Non obstante, a trama de Crise de Identidade, lonxe de resultar orixinal, reúne elementos habituais en argumentos policíacos ou de xénero negro: un asasinato, un segredo inconfesable e unha investigación. O seu desenvolvemento é correcto e mesmo con acertos evidentes, como a confrontación entre Deathstroke e a Liga no número 2 ou os tensos acontecementos do capítulo 5, centrado en Robin e o seu pai. A resolución é previsible, non porque o lector poda intuir a identidade do asasino con antelación, senón porque se axusta ó modelo habitual neste tipo de argumentos.

Pero o éxito da serie non parece derivar exactamente do anterior, senón doutro elemento supostamente transgresor presente na historia. E é que o segredo ó que aludimos máis arriba ven a arrincar un anaco de inocencia e heroísmo a varios personaxes de indiscutible peso no Universo DC. Sendo certo que isto, lonxe de resultar novidoso, enlaza cunha tendencia xeralizada no cómic de superhéroes que parte dos anos oitenta e ten atravesado diferentes fases, non é menos certo que ata o momento DC mantivera ás súas figuras máis icónicas (se cadra coa excepción de Batman) arredadas desta tendencia. Non obstante, un ten a sensación de que esa suposta transgresión non é tal, que os cambios na configuración dos personaxes apenas trascenden os límites desta miniserie e que, en definitiva, a idea que anima a historia resulta estar bastante por debaixo das súas pretensións.

O labor gráfico de Rags Morales tampouco pasa de correcto. Malia a ter unha narrativa aceptable, as súas figuras semellan desproporcionadas en certos momentos e pecan dun certo estatismo. Nen as tintas de Michael Bair nen as cores de Alex Sinclair favorecen o seu traballo.

En definitiva, un cómic probablemente sobredimensionado e que é probable que a longo prazo non permaneza na memoria do lector.

Ex Machina: a marca

Un dos escritores máis destacados da nova fornada que se está a abrir paso no mercado americano actual é Brian K. Vaughan, creador dos Runaways, de Y, o último home ou deste Ex Machina. Se a primeira é unha serie discreta e sobredimensionada pola crítica, tanto Y… como a que agora nos ocupa demostran que Vaughan posúe un especial talento á hora de deseñar premisas suxerentes das que se poden extraer moitas e moi proveitosas historias.

Mitchell Hundred, o ex-superheroe metido a político que protagoniza Ex Machina, proporciona unha perspectiva fresca e novidosa a tramas que doutro xeito presentarían unha orixinalidade escasa. Polo demáis, Vaughan atrévese a sustentar boa parte da súa historia nun suceso tan traumático para a sociedade norteamericana como os atentados do 11-S, sendo quen de manter respecto do mesmo a distancia suficiente como para evitar excesos dramáticos ou patrióticos. Cómpre destacar, ademáis, tanto a complexidade da estructura narrativa, con saltos temporais que permiten coñecer simultáneamente a traxectoria presente e pasada dos protagonistas, coma a evidente preocupación do autor por definir a uns secundarios chamados adquirir protagonismo co decurso tempo. Polo demáis, a trama inmediata ten pouco de espectacular pero, partindo das liñas mestras establecidas no tomo anterior, permite un primeiro achegamento ó que sen dúbida será un dos elementos esenciais da serie de cara ó futuro: a orixe dos poderes de Hundred.

O artista Tony Harris adoptou nesta serie un estilo máis realista do que nel resulta habitual, recurrindo a modelos fotográficos que, ó meu entender, pouco aportan de positivo: nen un incremento da expresividade, nen unha mellora da narrativa, e si, pola contra, un molesto estatismo e uns acabados excesivamente forzados. Respetando o dereito dos artistas a evolucionar, non podo deixar de opinar que o resultado sería considerablemente mellor de ter mantido o que poderíamos chamar o seu estilo “tradicional”.

Entradas relacionadas:

Ex Machina: estado de emerxencia

Queen & Country: operación dente de león

Greg Rucka é un escritor de longa traxectoria no mercado norteamericano, especialmente dentro do xénero superheroico. Malia a aceptable calidade media do seu traballo en todos estes anos, non hai dúbida de que o seu rendemento mellora notablemente cando trascende os clichés do cómic de superheroes e introduce elementos doutra categoría na que semella desenvolverse con especial comodidade: o xénero negro e de espionaxe. Boa mostra do anterior son tanto o labor de Rucka canda a Ed Brubaker en Gotham Central coma a súa creación persoal máis popular, a serie Queen & Country.

Norma vén de publicar o volume que leva por título Operación: dente de león, que recolle os números 21 a 24 da edición americana e no que Rucka conta no apartado gráfico co debuxante Mike Hawthorne. É de agradecer o xiro que experimenta o argumento neste arco, prescindíndose das operacións no estranxeiro que ata o momento presidiran a acción e sustuíndoas por unha trama en clave interna, centrada nas loitas polo poder dentro do servizo británico de intelixencia. Nese senso, a acción no sentido máis popular do termo deixa paso á negociación entre as instancias implicadas e a unha sutil investigación como moeda de troco. O resultado pode considerarse satisfactorio non só dentro da coherencia do volume e da serie, senón tamén como ponto de partida para futuras tramas.

No que atinxe ó labor de Hawthorne, estamos unha vez máis (é a tónica xeral da serie, con moi poucas excepcións) ante un artista limitado, con problemas de perspectiva e mesmo nas proporcións, por máis que, de ter que destacar algunha virtude, sexa quen de utilizar con intelixencia o branco e negro. Unha mágoa, a serie melloraría moito se o aspecto gráfico estivese á mesma altura que o argumental.

Gotham Central: caso sen resolver

Esta nova entrega da serie Gotham Central vén a confirmar a idea de que non se debe reparar o que non está avariado. Fiel ás premisas sobre as que o título se sustenta dende o primeiro número, cada novo arco argumental consolida á colección como unha das máis interesantes que se está a publicar no noso país (por máis que xa teña sido clausurada nos EEUU).

Se cadra, o máis salientable do arco que leva por título Caso sen resolver sexa a volta ós lápices de Michael Lark, tras un breve descanso de apenas tres números. Lark non só é un dos mellores debuxantes do mercado americano actual, senón que, respecto a Gotham Central, foi quen concebiu a súa liña gráfica, quen definiu o tono visual da serie, dos seus personaxes e escenarios, sendo respetados os seus conceptos ainda durante a súa ausencia. Xa que logo, o seu retorno é motivo de celebración, especialmente porque cada páxina corrobora a solidez do seu traballo.

No que atinxe ós guións, Ed Brubaker segue co seu labor de aproximación racional e desmitificadora á galería de inimigos de Batman que, sendo abordados dende a perspectiva dunha investigación policial ordinaria, adquiren matices novidosos e enriquecedores. Pola súa banda, os policías que levan a cabo as investigacións veñen rotando dende o inicio da serie sen que as tramas se resintan, o que da unha idea do atinado labor de caracterización que Brubaker (e Rucka) veñen desenvolvendo. Sinalar, por último, que neste volume aparece con certo protagonismo Harvey Bullock, secundario habitual das series de Batman considerablemente popular entre os lectores.

Non querería rematar sen salientar que o trasvase dos dereitos de publicación desta serie de Norma a Planeta supuxo un agradecido descenso do prezo sen merma de calidade algunha na edición.

Locas 2

Son moitas as diferencias entre este segundo volume de Locas e o precedente. Nas historias aquí recollidas, Jaime Hernández prescinde dos elementos máis fantásticos e delirantes presentes na andaina previa: nen dinosauros, nen odiseas polo deserto, nen mecánica prosolar. Pasa a un primeiro plano, pola contra, a profundización na psicoloxía dos personaxes principais, ó tempo que se lle outorga unha maior relevancia ós secundarios. Os ambientes exóticos desaparecen a prol dunha ambientación urbana e fronteiriza que tamén tiña a súa importancia nos números previos. En definitiva, o conxunto un tanto caótico de elementos que compoñían as primeiras historias da serie foi peneirándose ata decantárense algúns dos seus compoñentes. A trama adquire así unha coherencia maior, ó tempo que, sen renunciar ó tono ácedo e ás veces delirante que viña caracterizando á cabeceira dende o seu inicio.

O feito de que, malia os numerosos cambios, un sexa capaz de recoñecer unha indiscutible continuidade na obra, demostra que estamos ante un autor que ten unha voz narrativa de seu, capaz de transitar por terreos distintos e asumir diferentes rexistros sen perder no camiño o seu selo persoal. Isto é posible, entre outros motivos, pola súa enorme coherencia gráfica, fiel a un estilo pulcro e ordeado, e tamén pola sólida construcción duns personaxes que neste tomo asumen un peso considerablemente maior ó das historias precedentes. Non podo deixar de salientar a simpatía que me suscitan a maior parte das “tolas” que protagonizan a serie: as adorables Maggie e Hopey, a arrebatadora Penny Century, a formidable Rena Titañón, a peculiar Izzy... Todas elas con cadansúas virtudes e imperfeccións conforman un elenco entranable e suficiente de seu para xustificar a lectura desta serie.

Y o último home: moza con moza

Os primeiros números desta serie constataban algo que todos sabemos: que os rasgos proprios da ciencia ficción crean un terreo propicio para cavilar sobre asuntos de natureza política ou social. Así o teñen demostrado ducias de clásicos do xénero e tamén esta particular serie, cuia premisa inicial (a morte de todos os varóns do planeta agás un) constituiu a excusa perfecta para a reflexión sobre certas cuestións de xénero, dende a pura constatación da absoluta maioría masculina nos postos de poder de calquera natureza, ata a elucubración acerca de como seria un mundo rexido por mulleres (respecto a esta última cuestión, un concorda coa visión pesimista do autor que, lonxe de dar unha resposta inocente e idílica, prefire manter que certos vicios forman parte da natureza humana e non só do xénero masculino).

O certo é que esta compoñente, tan presente nos primeiros números de Y, o último home, vai perdendo forza a medida que a serie avanza, de xeito que á altura do tomo que nos ocupa (que contén os números 32 a 36 da edición orixinal) pode considerarse como residual ou simplemente desaparecida. Y... é agora unha serie de acción e aventura, por outra parte, perfectamente levada polo seu autor e creador, Brian K. Vaughan, que segue a administrar eficazmente o grao de sorpresa e axilidade que reclama unha historia desta natureza. Os seus principais puntos de apoio veñen constituidos por uns personaxes sólidamente definidos (Yorick, a doutora Mann e 355), así como pola sensación de que o conxunto da trama conduce cara algún punto (final) definido. Con todo, un agradecería que o tono da serie experimentase un retorno ás orixes no sentido sinalado.

No apartado gráfico, Goran Sudzuka cumple con eficacia nos catro primeiros números, mantendo a coherencia formal da serie ata a chegada da debuxante habitual, Pia Guerra, no último capítulo do volume.

Manhattan Transfer

Un querería ser quen de aproximarse a esta obra aportando algo máis que tópicos e lugares comúns. Porén, coido que os escasos recursos con que a natureza tivo a ben dotarme darán para apuntar algunhas escasas obviedades e puoco máis.

Manhattan Transfer narra a entrada do século XX na cidade de Nova York. Xa que logo, a cidade, como reza o tópico, deixa de ser o simple escenario diante do cal se desenvolve a vida dos protagonistas para devir tamén en personaxe, probablemente o principal. De feito, o protagonista é colectivo: un enxame de personaxes cuias traxectorias vitais se desenvolven debuxando itinerarios aparentemente caóticos: paralelos, contrapostos, tanxentes; personaxes que fan o mesmo traxecto pero en sentidos contrarios, veciños que non se coñecen, estraños que converxen... Trazos minúsculos que só adquiren sentido na medida en que o lector se alonxa. É así, abrindo a perspectiva, cando aparece o retrato da cidade en plena crise, isto é, sometida ás convulsións propias e específicas do arranque do século XX.

Obvio é salientar a fonda ambición da novela. Dos Passos non só se propón plasmar a chegada dun século novo, senón que decide facelo aportando unha ollada igualmente anovadora. A pluralidade de personaxes, a fragmentación da información, os saltos temporais, a estructura da novela no seu conxunto supoñen a renuncia a transitar polo camiño doado e o establecemento dende a primeira liña dun notable nivel de esixencia ó lector. Pasaron os anos, mudamos de século e chegou, coa nova centuria, unha realidade que pouco ten que ver cia descrita en Manhattan Transfer. En nembargantes, a lectura da novela resulta ainda fresca e agradecida hoxe.

Denantes de rematar, salientar a correctísima edición de Sotelo Blanco e, particularmente, a sensacional traducción ó galego de Mercedes Pacheco. Que obras como esta estén verquidas ó galego é unha auténtica necesidade, polo que este tipo de iniciativas editoriais deben ser agradecidas.