sábado, agosto 16, 2008

A conta atrás



Ainda fumegaba a denominada zona cero de Nova York e xa o patriarcado da literatura norteamericana (Updike, DeLillo, mesmo Auster) asumira a obriga de contar literariamente o suceso. De certo que non se tratou dunha manobra orquestada, pero non teño tan claro se foi unha coincidencia que xurdiu da vontade individual de cada un deles ou se a coincidencia responde a unha lóxica. ¿A simple necesidade de explicar os feitos, de comprendelos, de restablecer a orde? ¿Ou se cadra algo máis complexo, como a pretensión da novelística ianqui de se facer presente en todos os grandes acontecementos históricos do país?

A catástrofe do Prestige foi, se se me permite a comparación, o noso 11-S. Un evento tráxico que non deixou víctimas mortais (se excluimos a Man, o alemán de Camelle, dito sexa sen retranca algunha), pero que resultou demoledor para o noso medio ambiente, golpeou a determinados sectores produtivos, abafou a poboacións enteiras e, por unha xestión política vergoñenta, afrentou a dignidade dunha cidadanía cuxo comportamento foi exemplar. E conseguintemente, voces tan destacadas para as letras do país coma Rivas ou De Toro deron a súa versión dos feitos, pero fixérono dende a análise, o testemuño, a reflexión, non dende a ficción.

Carlos Portela, escritor galego de solvencia máis que demostrada, propón unha nova achega a aqueles feitos cunha obra de ficción, A conta atrás (Factoría K, 2008), desenvolvida en colaboración co debuxante catalán Sergi San Julián. A catástrofe do Prestige non é nesta historia un mero telón de fondo senón o miolo mesmo da narración, o problema que se trata de desentranar cunha trama que avanza cara atrás no tempo na procura de causas. O protagonismo dilúese entre unha confraría de personaxes arquetípicos, representativos de cadanseu colectivo: o gobernante; os xornalistas, o honrado, a trepa, o hipotecado; os homes de mar, o emprendedor, o concienciado, o crédulo… A narración vai encetando feitos, explicando conductas, encadeando consecuencias a causas. Ás veces os personaxes destilan unha certa frialdade, se cadra por estaren supeditados a unha función arquetípica. Pero non pode discutirse nen o bo pulso narrativo, especialmente complicado nunha obra de estructura complexa como esta, nen a amplitude de espectro dun retrato social que resulta ben recoñecible.

Guía esta narración non só a necesidade de comprender feitos como aqueles, senón a conveniencia de non dalos a esquecemento, cuestión que Portela salientaba nunha entrevista recente. É por iso que a iniciativa dos autores e de Factoría K merece as maiores gabanzas, máis aínda polo feito de editar a obra en galego, non só en castelán. Agardamos xa a publicación do segundo e derradeiro tomo.

Entradas relacionadas – Carlos Portela
Os Heresiarcas: a alma baleira

Ningún comentario: