mércores, xullo 27, 2011

¡No pasarán!



Comparando a triloxía ¡No pasarán! (Norma, 2000-2008), última aventura protagonizada polo momento por Max Fridman, con Rapsodia húngara (Norma, 1984) ou A porta de Oriente (Norma, 2000), primeiros álbums do personaxe, constátase o pouco que evolucionaron no intervalo os plantexamentos de Vittorio Giardino, tanto no argumental coma no gráfico. Pode pensarse que esta sintonía responde á vontade de manter unha certa homoxeneidade dentro da mesma serie, mais se extendemos a comparación a outras obras do mesmo autor apenas atoparemos diferencias notables. Coido que se podemos considerar a Giardino un clásico da BD europea non é tanto por ter acadado esa condición canto pola súa propia elección artística.

Giardino creou a principios dos anos 80 o personaxe de Max Fridman, un espía retirado (aínda que voltará a exercer reiteradamente) que non encaixa nos patróns propios dos heroes de acción contemporáneos. Viúvo e cunha filla a cargo, Fridman non é novo nin guapo, senón maduro e atractivo; aínda que conserva certa afouteza amosa prudencia antes que temeridade e treme compulsivamente cando oe explosións. Conserva os seus altos ideais, mais a súa experiencia lévao a un pesimismo que non chega a transformarse en ironía ou cinismo. Fridman é un heroe triste, cansado. Reiteradamente e con acerto tense sinalado a obra de escritores como John Le Carre, Graham Greene ou mesmo Joseph Conrad coma os referentes máis obvios da serie e o personaxe.


O significativo non é tanto que Giardino decidira ambientar ás súas tramas de espionaxe no período de entreguerras, senón que ignorara a evolución que experimentou o xénero tras a Segunda Guerra Mundial. A división do mundo en dous grandes bloques e a posterior Guerra Fría trouxeron consigo un novo discurso nas ficcións de espionaxe, máis cínico e descrido, cando non abertamente lúdico, coma no caso de James Bond. Nada diso podemos atopar nas aventuras de Fridman, nin unha pinga de ironía, nin unha concesión materialista. En cada novo episodio, o espía francés constata a inviabilidade do seu idealismo no mundo real, mais en ningún momento renega dos seus principios. Ao contrario, estes son sempre o motor que anima as súas accións.

Algo semellante acontece apartado gráfico. Adoita salientarse en Giardino o seu exquisito dominio da figura humana, o seu talento para a ambientación, sólidamente documentada sempre, a delicadeza do seu trazo, a viveza das súas cores, a súa proximidade á liña clara; mais non resulta tan frecuente que se mencione tamén a súa sobriedade narrativa. O Giardino debuxante non semella ter outras aspiracións que maximizar a funcionalidade do seu debuxo e invisibilizar todo artificio narrativo, coma se o protagonismo do aspecto gráfico sobre o argumental fose unha mostra de vaidade. Este ascetismo tradúcese nunha sucesión de pranchas de xeometría sempre regular, previsibles, mesmo monótonas. E tamén diáfanas, inobxectables.


É dicir, na construción das tramas, na elaboración de personaxes, na elección de referentes e tamén na execución gráfica, Giardino non amosa ningunha vontade non xa de vangarda ou experimental, senón sequera de resultar actual, senón que opta por un deliberado clasicismo.

En ¡No pasarán!, Fridman abandona a súa gaiola dourada en Suiza para enfrontar unha nova misión, de novo altruista, en España, no tramo final da Guerra Civil. Mais outra vez, mostrarase heroico e vulnerable, cabaleiroso, leal; e mais outra vez, será derrotado pola deleiba dos acontecementos, regresando ao seu exilio sen cambiar o mundo e sen que o mundo o cambie.

Para rematar, velaí un magnífico artículo de Ricardo Vigueras sobre o Fridman de Giardino en Tebeosfera.

Entradas relacionadas
Sam Pezzo
Jonas Fink

Ningún comentario: