Sangre americana

A mediados dos 90 Alan Moore creou 1963, unha serie limitada coa que pretendía inventar un pasado para o universo superheroico de Image Comics cando a compañía tiña pouco máis dun ano de vida. Cada un dos capítulos era un número solto dunha cabeceira inexistente, elaborado de acordo cos tópicos narrativos e formais do cómic de superheroes dos anos 60. A miniserie, que era ante todo unha homenaxe do escritor británico aos cómics Marvel da Idade de Prata, ficaría inacabada e atrapada nunha arañeira de conflitos legais. O proxecto creativo de Benjamin Marra que recolle o volume Sangre americana (Autsaider, 2015), aseméllase en certa maneira a aqueles antigos cómics de Moore. Conforman o volume nove numeros soltos de cinco cabeceiras igualmente inexistentes, elaborados asumindo os códigos dos estratos máis baixos do tebeo de consumo e publicados orixinalmente no formato do cómic de masas, a grampa. A diferenza fundamental entre estes cómics e o 1963  de Moore é que o británico reconstruía unha tradición xenuinamente historietística, mentres que Marra reinterpreta dende a óptica do cómic popular tradicións narrativas alleas, característica sinalada atinadamente por Santiago García no prólogo a esta edición.

Abren o volume dous números de Gangsta Rap Posse, suposta serie protagonizada por unha banda de rapeiros que o mesmo botan unhas rimas que aniquilan neo-nazis ou venden rapazas ás mafias da prostitución. Cando un rapeiro rival saca un disco criticándoos irrompen no seu piso e métenlle un tiro. Cando a policía os persegue con tanques eles contestan cun bazooka. Non respectan ningunha norma, nin sequera as da Física: un balazo pode atravesar tres corpos se son eles os que disparan. Todas as mulleres do mundo desexan ardentemente seren as súas escravas sexuais, algún home tamén. Son omnipotentes, ninguén pode detelos, nin o alcalde, nin a policía, nin George Clinton. A fachenda, a egolatría, a autoindulxencia e a visión sublimada do eu propias das letras de hip hop na tradición gangsta atopan a súa tradución nestas aventuriñas disparatadas, unha tradución perfecta non só por incluír violencia testosterónica, exaltación do delito e misoxinia, senón tamén por revelarse coma unha fantasía de poder tan exacerbada coma pueril. As explosións, as mortes a esgalla e as mulleres cousificadas serían o berro provocador dunha mentalidade inxenua e insegura que pretende reafirmarse. O grafismo do segundo capítulo, que semella debuxado cun boli bic, reforza esta idea: garabatos dun adolescente no seu caderno, pura fantasía.

O protagonista do seguinte relato, capítulo solto da presunta serie Lincoln Washington, free man, é un home negro que chega a unha vila norteamericana en 1868 para reclamar unhas terras que lle pertencen. A benvida que lle depara o comité local do Ku Klux Klan xunto coa lembranza do seu pasado coma escravo inundan as páxinas de lances de violencia grotesca adobiada coa previsible denuncia da inxustiza, do escravismo e da discriminación racial. A historia posúe, xa que logo, un sentido moral do que carecen os restantes capítulos do volume. Sentido moral si, pero irónico, xa que o que o protagonista arrebola enfaticamente para reclamar a súa dignidade persoal é a súa condición de propietario. “¡Esta tierra, mi tierra, es la prueba de mi libertad!”, berra no final do capítulo. A liberdade, a dignidade persoal e a igualdade, serían, xa que logo, un corolario do dereito de propiedade ou, dito doutro xeito, só os propietarios son libres e iguais, unha idea que casa malamente coa Declaración Universal dos Dereitos Humanos aínda que quizais haxa un bo feixe de norteamericanos (e non norteamericanos) que estean de acordo con ela.

The incredibly fantastic adventures of Maureen Dowd sería un thriller político cunha xornalista sexy coma protagonista. Muller de acción, dura e resolta, a tal Dowd recibe en lencería e con pistola na splash que abre o capítulo. “Sexy e mortal” na mellor tradición da exploitation de vídeo-club e noveliña barata que o decurso posterior da historia confirma, con tiros, explosións e unha Dowd que emprega as súas “armas de muller” coma ferramenta de traballo. O feito de ser a protagonista un personaxe real provoca un efecto que, alén dos USA, só descifrarán os lectores habituais do New York Times. Algo semellante acontece co seguinte serial, The Naked Heroes, anecdótica viaxe interdimensional dunha parella de rockeiros que existen tamén e que andan de xira por eses mundos infernais que con tanto detalle retratan as portadas dos discos heavy.

Pechan o volume catro capítulos de Night Business, un compendio de tópicos das slasher movies oitenteiras no que un xusticieiro urbano persegue a un asasino de strippers. Con toda a súa hipérbole e o seu morbo barateiro, resulta ser máis retrato que sátira dunha forma de facer cinema que fixo furor nos vídeo-clubs na era dourada do VHS antes de ser arrasada pola corrección política.

O problema do conxunto de historias que compoñen este volume é o que resulta sempre de sumar nostalxia e ironía. Recoñecemos as referencias, a nosa propia bagaxe permítenos identificalas coma un crossover de experiencias do seu autor con produtos de cultura popular tradicionalmente vilipendiados, por unha banda o hip hop, o rock duro ou cinema de serie B, por outra, o cómic de consumo. Mais o manierismo con que se copian os rasgos de estilo, reproducindo temas e tópicos narrativos pero abranguendo tamén aspectos formais coma tipografías (seudo)mecánicas ou a impresión en papel de baixa calidade (a coidada edición de Autsaider corrixe este aspecto), abre unha fenda entre autor e obra. Non estamos, por así dicilo, ante unha obra sincera. A aparente visceralidade que asolaga estes cómics agocha realmente unha dramática distancia irónica. Hai máis honestidade nunha páxina de Sukia que en todo Sangre americana. Coma a rotura da cinta en metade de Planet Terror, os obxectos creados por Marra non semellan destinados a provocar emocións no lector senón a recrear artificialmente unha experiencia. É difícil sentirse provocado por unha idea tan profundamente nostálxica e, por tanto, conservadora.

Marra convida ao lector a gozar con praceres culpables (violencia descerebrada, linguaxe malsonante, morbo, machismo), pero simultaneamente ofrece unha experiencia aséptica, cen por cen segura. Todo é copia, simulación, unha broma. O lector ten coartada. Os pecados de Marra non condenan, inclúen a absolución.